Srpska lista je jedina partija kosovskih Srba koja na sve izbore na Kosovu izlazi uz podršku zvaničnog Beograda. Tako od njenog formiranja 2013. godine osvaja preko 90 odsto glasova, na čelu je svih deset opština sa srpskom većinom, ima svih deset poslaničkih mesta rezervisanih za srpsku zajednicu u Skupštini Kosova i učestvuje u radu Vlade.
Mnogi funkcioneri Srpske liste imaju po jedno radno mesto u kosovskom i srpskom sistemu, a samim tim i duple plate.
Nakon poslednjih lokalnih izbora 2017. godine, posmatračka misija Evropske unije je utvrdila su u oblastima gde živi srpsko stanovništvo zabeleženi slučajevi ometanja, zastrašivanja i nasilja usmerenog prema glasačima ali i kandidatima.
Redovni lokalni izbori na Kosovu održavaju se za dva dana, u nedelju, 17. oktobra.
Konkursi za stanove u toku predizborne kampanje
Kandidat za gradonačelnika u opštini Severna Mitrovica je Milan Radojević, koji već obavlja tu funkciju ali i funkciju direktora Fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, koje radi u srpskom sistemu.
Aleksandar Spirić, kandidat za odbornika u opštini Severna Mitrovica, je na predizbornom skupu 11. oktobra rekao da će lokalne vlasti u narednom periodu stvoriti bolje uslove za mlade bračne parove i podvukao da je do sada za njih izgrađeno sedam stambenih jedinica i dodao da će “uskoro biti objavljen konkurs”.
“U narednim danima krećemo sa izgradnjom još dve zgrade i to pokazuje odlučnost svih nas da se borimo zajedno i složno i da na narednim izborima pokažemo jedinstvo“, rekao je Spirić.
Konkurs je objavljen nakon par sati a objavio ga je privremeni organ Kosovska Mitrovica, koji funkcioniše u srpskom sistemu. Na čelu ovog privremenog organa je upravo Aleksandar Spirić.
Ove stambene jedinice u Severnoj Mitrovic, jednoj od četiri opštine većinski naseljenje građanima srpske nacionalnosti na severu Kosovu, su izgrađene sredstvima iz budžeta Vlade Srbije.
Na predizbornom skupu u Severnoj Mitrovici, takođe 11. oktobra, potpredsednik Srpske liste i poslanik u Skupštini Kosova Igor Simić je poručio kako je “jedinstvo srpskog naroda iskazano kroz Srpsku listu”.
"Renoviranje i rekonstrukcija ovih projekata realizovani su u saradnji sa ministrom Goranom Rakićem i to je jedino ministarstvo koje pruža podršku srpskim opštinama na Kosovu i to je važno istaknuti“, doda je Simić.
Par dana kasnije, tačnije 13. oktobra, konkurs za raspodelu 35 stambenih jedinica objavljuje i privremeni organ opštine Zvečan koji radi u sistemu Srbije a na čijem je čelu Ivan Todosijević. Todosijević je u kosovskom sistemu poslanik u Skupštini Kosova.
Aktuelni gradonačelnik kosovske opštine Zvečan je Vučina Janković, koji je istovremeno član privremenog opštinskog organa u srpskom sistemu, a kandidat za gradonačelnika je Dragiša Milović, inače zamenik direktora Kliničko bolničkog centra u Severnoj Mitrovici.
Konkursi za stambeno zbrinjavanje je raspisan i u takođe vićinksi srpskoj opštini Gračanica kod Prištine. Iako su stambene zgrade za mlade bračne parove, socijalno ugrožena i raseljena lica, okvirno završene krajem 2019. godine, lokalne vlasti u Gračanici, na čelu sa Srđanom Popovićem iz Srpske liste, su 1. oktobra 2021. godine otvorile “javni poziv za stabeno zbrinjavanje”.
Konkursi za posao u toku predizborne kampanje
Kosovska opština Zvečan je 12. oktobra raspisala konkurs za prijem jedanaest novih medicinskih sestara/tehničara.
Zdravstvene institucije u srpskim sredinama na Kosovu funkcionišu u srpskom sistemu a oni koji posao dobiju preko kosovskih opština, radno se angažuju u srpskim institucijama a platu dobijaju iz budžeta Vlade Kosova.
I kandidatkinja za gradonačelnicu Gračanice ispred Srpske liste Ljiljana Šubarić je 6. oktobra na predizbornom skupu najavila otvaranje novih radnih mesta u okviru “plana za opstanak i ostanak mladih”.
“Sada su na snazi novi konkursi koji takođe nude nova radna mesta. Osim u zdravstvenim sistemima pored zdravstvenih radnika primljeni su i ljudi drugih profila”, rekla je Šubarić.
Gde opozicija vidi neregularnosti?
Ovoga puta, za razliku od prethodnih godina, kandidati Srpske liste gotovo u svim opštinama imaju konkurenciju.
Ovoga puta, za razliku od prethodnih godina, kandidati Srpske liste gotovo u svim opštinama imaju konkurenciju. Njihova kampanja uglavnom usmerena na neregularnosti koje se, kako tvrde, dešavaju.
Nezavisni kandidat za gradonačelnika Gračanice Branimir Stojanović je u svojoj kampanji, koju je vodio uglavnom preko društvenih mreža, govori i o potrebi ukidanja “duplih plata”.
“Prva i najvažnija stvar je da raskrstimo sa duplim primanjima, lično nikada nisam primao duplu platu ali drugi jesu. To je nešto što izjeda naš narod”, poručio je Stojanović.
Inače, Stojanović je bivši član Srpske liste ispred koje je 2014. godine bio izabran i za zamenika premijera Kosova. Međutim, on je odlučio da ovoga puta na lokalne izbore izađe kao samostalni kandidat za gradonačelnika Gračanice jer je bio nezadovoljan odlukom Srpske liste da za gradonačelnicu Gračanice kandiduje Ljiljanu Šubarić.
On tvrdi i da se u politiku Srpske liste meša Radomir Laban, sudija u Ustavnom sudu Kosova, kog Srbija, sa druge strane, potražuje zbog izdržavanja zatvorske kazne. Naime, u Srbiji je 2011. osuđen na šest godina zatvora zbog primanja i davanja mita.
A kandidat za gradonačelnika opštine Klokot Saša Mirković već danima govori o pritiscima i pretnjama koje navodno dobijaju njegove pristalice.
Tvrdnje o tome nije prijavio nadležnima, odlučivši da ih sa javnošću deli putem društvenih mreža. U jednoj od objava na Facebook nalogu kaže kako dobija veliki broj poziva u kojima ga obaveštavaju i žale mu se da se “određenim našim sugrađanima skidaju plate”.
“A vama narode, hvala što ste mene izabrali za vašeg zastupnika, Samo napred i hrabro!”, napisao je Mirković.
On u izjavi za RSE kaže da “neko pokušava da zastraši građane Klokota” kako mu ne bi dali podršku na lokalnim izborima.
“Ja sam imao određene pozive od određenih naših građana koji su imali gubitke oko ličnih dohotaka, konkretno skidana im je plata. Ali oni su hrabri ljudi, izdržaće... važno je da je narod uvideo pravu situaciju na terenu i da su neophodne promene”, kaže Mirković.
Da li su mogućnosti za izbornu trku jednake?
Izvršni direktor NVO Aktiv iz Severne Mitrovice, Miodrag Milićević, smatra da na predstojećim lokalnim izborima neće biti iznenađenja, kada su u pitanju opštine sa srpskom većinom. On dodaje da za svake izbore “imamo identičnu situaciju koja se ponavlja a to je da se koriste državni resursi u predizborne svrhe”.
“Ima tu dodele stanova i raznih drugih beneficija koje mogu znatno da utiču na izborni rezultat. Siguran sam da i u ovom slučaju neće biti razlike u odnosu na prethodne izbore, čak i laici znaju da to nije ravnopravna trka i tu ne možete bog zna šta da uradite. Tako da ne možemo da pričamo o toj ravnopravnosti kandidata”, kaže Milićević.
O mogućim promenama
Dušan Janjić, iz beogradskog Foruma za etničke, odnose konstatuje da je u srpskim sredinama na Kosovu već odlučeno ko će biti na čelu lokalnih vlasti u naredne četiri godine, odnosno da će srpske opštine opet biti u rukama Srpske liste.
Prema njegovoj oceni, među Srbima na Kosovu vlada jednopartijski sistem što je “jako loše i zato nema nade”. On podseća na incidente koji su se desili 2013. godine na severu Kosova, kada su u tom regionu po prvi put i održani lokalni izbori po kosovskom sistemu. Tada je glasanje zbog neregularnosti poništeno u Severnoj Mitrovici.
Janjić smatra da su incidenti tada izazvani namerno a kako ne bi pobedio Oliver Ivanović, lider Građanske inicijative Sloboda demokratija pravda.
“Upali su i polomili 20-ak kutija a međunarodna zajednica brže bolje zabranila brojanje u svim opštinama na severu. Tako da mi od početka nemamo regularne lokalne ni parlamentarne izbore na severu Kosova. A ovi će biti rame uz rame sa tim prvima, nije to dobro”, smatra Janjić.
Izbori i ubistva
Oliver Ivanović je ubijen januara 2018. godine, samo par meseci nakon lokalnih izbora na Kosovu na kojima je bio nosilac liste "Sloboda demokratija pravda - Oliver Ivanović".
Tokom predizborne kampanje za te lokalne izbore, koji su održani novembra 2017. godine, četvoro kandidata se povuklo sa njegove liste zbog zastrašivanja a lično Ivanoviću je u Severnoj Mitrovici zapaljen i automobil.
Tada je sa osvojenih 1.051 glasova dobio odborničko mesto u Skupštini opštine Severna Mitrovica.
Ivanović je novembra 2103. godine bio kandidat za gradonačelnika Severne Mitrovice, pa onda opet početkom 2014. godine, jer su izbori za tu opštinu ponovljeni.
Na isti dan (16. januar) kada je ubije Oliver Ivanović, ali četiri godine ranije (2014), u Severnoj Mitrovici je ubijen i Dimitrije Janićijević koji je na lokalnim izborima 2013. godine učestvovao ispred Samostalne liberalne stranke. Ni ovo ubistvo nije dobilo sudski epilog.
To su bili prvi lokani izbori koji su po kosovskom sistemu organizovani u četiri opštine sa većinskim srpskim stanovništvom na severu Kosova.
Facebook Forum