Organizacije koje su protestovale protiv Vlade zbog odluke da podrže Rezoluciju UN o genocidu u Srebrenici, bliske su Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC) u Crnoj Gori.
Na spisku organizatora koji je objavio portal IN4S, koji je Stejt Department označio kao dio ruske propagandnog sistema, bili su bajkerska grupa 'Noćni vukovi, nekoliko pravoslavnih bratstava i više srpskih nevladinih organizacija.
Ove grupe uglavnom su registrovane kao humanitarne nevladine organizacije i kulturna udruženja koja promovišu srpsko istorijsko i duhovno nasljeđe.
Osim bliskih veza sa SPC, čelnici ovih udruženja podržavaju politiku partija proruskog Demokratskog fronta (DF) koji je rasformiran 2023. godine.
Te partije dio su parlamentarne većine od izbora 2020. kada su pobijedile na talasu crkvenih protesta protiv tadašnje vlasti Mila Đukanovića.
SPC je potom učestvovala i u formiranju prve Vlade nakon tih izbora.
Jedan od njihovih lidera Andrija Mandić je od 2023. predsjednik Skupštine Crne Gore.
Zajedničko ovim udruženjima je, da slijede politiku Srbije i ruskog predsjednika Vladimira Putina, a Kosovo smatraju dijelom Srbije.
Ko su organizatori protesta u Podgorici?
"Noćni vukovi", osnovani su u Crnoj Gori 2015, kao moto klub.
Dio su velikog ruskog kluba sa kojim su povezani po "patriotizmu, pravoslavlju i vjekovnim vezama Crne Gore i Rusije", kako je RSE rekao Vukoman Bulatović.
Ruski "Noćni vukovi" vezuju se direktno za Kremlj i predsjednika Rusije Vladimira Putina.
Ruski ogranak je pod sankcijama Evropske unije od jula 2022. zbog ruske invazije na Ukrajinu, širenja ruske propagande i antiukrajinske kampanje. Na crnoj su listi SAD zbog učešća u ruskoj aneksiji ukrajinskog Krima 2014.
Upisani su u crnogorski Registar nevladinih organizacija sa, kako je navedeno, ciljem "promocije moto kulture, organizovanja trka i ekspedicija, druženja sa sličnim udruženjima".
Na njihovoj stranici je navedeno da je motiv osnivanja bliskost sa Rusijom.
Organizacija u Crnoj Gori ima oko trideset članova iz Podgorice, Nikšića, Bara i Herceg Novog. Predvodi ih Vukoman Bulatović.
Tvrde da se sami finansiraju i da nijesu politički angažovani, već da se bave dobrotvornim radom. Ističu da poštuju državu Crnu Goru. Bliski su Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Njihov član, kako piše na zvaničnom sajtu, ne može biti narko diler, narkoman, homoseksualac. Navode i da "žive po amanetu Svetog Petra Cetinjskog:
"Molite se Bogu i držite se Rusije".
Septembra 2016. u Kotoru su učestvovali na skupu kozaka iz Rusije, Srbije i "Kozačkog centra" Crne Gore, osnovanog s ciljem učvršćivanja veza sa Rusijom.
Bili su dio zvanične pratnje srpskog patrijarha Irineja tokom njegove posjete Crnoj Gori oktobra 2018.
Zajedno sa pravoslavnim bratstvima bliskim SPC su učestvovali na protesnim litijama SPC tokom 2020. koje su doprinijele smjeni, do tada, tri decenije duge vlasti Demokratske partije socijalista predsjednika Mila Đukanovića.
Tada je vođa "Noćnih vukova" u Rusiji Aleksandar Zaldostanov - Hirurg čestitao "Srpskoj pravoslavnoj crkvi i narodu u Crnoj Gori" pobjedu nove parlamentarne većine na izborima.
Internet stranica "Noćnih vukova" u Crnoj Gori svjedoči da prisustvuju anti-NATO skupovima.
Redovno posjećuju manastire i crkve, ruske škole i vrtiće i Dom za nezbrinutu djecu kod Herceg Novog.
"Noćni vukovi" bili su i na skupu podrške ruskoj agresiji na Ukrajinu 2. marta 2022. ispred Skupštine Crne Gore.
U avgustu 2022. Agencija za nacionalnu bezbjednost inicirala je kod Vlade postupak zabrane rada te organizacije, po uzoru na nekoliko evropskih zemalja, ali njihov rad nije prestao.
Spoljašnji izgled ruskih bajkera predstavlja kopiju američke subkulturne iz druge polovine prošlog vijeka, prepoznatljivi po motorima visoke kubikaže, kožnoj garderobi sa aplikacijama i vožnji u velikim grupama.
"Miholjski zbor", pravoslavno bratstvo iz Tivta osim na politička dešavanja u Crnoj Gori reagovalo je i na više događaja na Kosovu.
Nakon oružanog napada na sjeveru Kosova krajem septembra prošle godine u kome je ubijen albanski policajac i trojica srpskih napadača, kreirali su narativ na društvenim mrežama - da su napadači heroji i žrtve, konstatovao je Digitalni forenzički centar iz Podgorice.
Oglasili su se i nakon sukoba u Zvečanu na Kosovu 29. maja 2023, saopštivši da "srpski narod nije sam". Kao direktne krivce za dešavanja na sjeveru Kosova označili su međunarodne organizacije KFOR, Euleks i Kvintu.
Jedan od osnivača "Miholjskog zbora" je sveštenik SPC Mijajlo Backović, koji je sekretar episkopa budimljansko- nikšićkog metodija Ostojića.
Pripadnik je nekadašnje 63. padobranske jedinice Vojske Jugoslavije. U više navrata na javnim skupovima sjedio je na intoniranje himne Crne Gore.
Na čelu "Miholjskog zbora" je Zdravko Nišavić koji je na skupu pred Vladom 22. maja saopštio da će usvajanje Rezolucije o genocidu u Srebrenici doprinijeti novim sukobima u regionu.
Vogel: Crna Gora nije igrala po Vučićevom scenariju
Tobi Vogel iz Savjeta za politiku demokratizacije u Briselu ocjenjuje za Radio Slobodna Evropa da nije iznenađujuće što je Rezolucija o Srebrenici izazvala ljutite reakcije desničarskih, prosrpskih i proruskih grupacija u Crnoj Gori.
On navodi da je strategija predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da Rezolucijom produbi postojeće podjele u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini, u realizaciji svog projekta 'Srpski svet'".
"Umjesto da umanji važnost rezolucije Generalne skupštine, što bi bilo lako izvodivo, on je izabrao borbu u koju nije mogao da dobije, i za koju je znao da ne može da pobijedi. Istovremeno je gurao dva narativa: da su moćne zemlje ovog svijeta protiv Srbije, ali i da su Rusija, Kina i druge zemlje na strani Srbije", navodi Vogel.
Kaže da se Vučić osjeća izdanim od strane Crne Gore jer nije igrala po njegovom scenariju:
"Crna Gora je predložila izmjene teksta rezolucije - nešto što se Srbija nije ni potrudila da uradi. To je potkopalo Vučićev narativ žrtve, pa je morao da se obruši na Podgoricu na ovaj način."
Tenzije i nejasnoće unutar crnogorske vladajuće koalicije kada su u pitanju odnosi sa Vučićevom Srbijom stvaraju prostor za desničarske i prosrpske grupacije okupljene oko pro kremaljskog IN4S, smatra Vogel.
Kaže da su ove grupe veoma vidljive zahvaljujući manipulaciji i nevoljnosti Vlade da im se suprotstavi, a potencijalno su uticajne u trenutku kada se priprema rekonstrukcija Vlade.
"Podijeljenom javnom životu Crne Gore bile bi potrebne političke partije koje se drže demokratskih pravila igre i koje se bave konstruktivnom politikom umjesto da produbljuju postojeće podjele – ali to nije lako poslije decenija jednopartijske vladavine i sa susjedom koji nastoji da iskoristi ove podjele za svoju iredentističku agendu", zaključuje Vogel.
Pravoslavno bratstvo "Stupovi" je udruženje koje se na Fejsbuku predstavlja kao dobrotvorna organizacija.
Okuplja nekoliko podgrupa sa crkvenim prefiksom: "Zavjetnike Tvrdoš" iz Nikšića, "Vitezove Svetog Simeona" iz Podgorice, "Vitezove kneza Miroslava" iz Bijelog Polja i "Vitezove Svetog Jovana" iz Bara.
Članovi "Stupova" su zajedno sa drugim pravoslavnim bratstvima organizovali proteste i blokadu puteva u februaru 2022. nakon pada Vlade Zdravka Krivokapića.
"Otvoreno su prijetili miru u Crnoj Gori kroz najavu da će formiranje manjinske vlade (Dritana Abazovića) izazvati neviđeni haos u Crnoj Gori.", navodi se u analizi DFC.
Broj telefona koji se navodi na fejsbuku ove organizacije, vezuje se i za Telegram nalog Milića Ralevića. Stranicom koja nije aktivna u poslednje vrijeme upravljaju tri osobe iz Crne Gore.
Srpski kulturni centar "Patrijarh Varnava" je udruženje iz Pljevalja.
Podržavalo je prosrpsku Socijalističku narodnu partiju u tom gradu. Predsjednik tog udruženja Božidar Jelovac je i odbornik Demokratskog fronta u Pljevljima.
Srpsko društvo Sveti Sava - Bijelo Polje osnovano je marta 2019. sa ciljem očuvanja i podrške Srpskoj pravoslavne crkve, srpskog jezika, ćiriličnog pisma, istorije i kulturnog nasljeđa srpskog naroda u Crnoj Gori. Od 2021. na stranici Poreske uprave nema finansijskih izvještaja o radu ovog društva.
Predstavnici su Ivan Furtula, Miloš Kojović i Mirko Gojačanin.
NVO "Herceg" iz Pljevalja osnovali su u avgustu 2023. Rajko Palibrk, Relja Zeković i Ilija Damjanović.
Palibrk je godinama bio odbornik prosrpske Socijalističke narodne partije u lokalnom parlamentu u Pljevljima.
NVO "Srpska nit" djeluje u Podgorici, a osnivač je Milivoje Brković funkcioner prosrpske Ujedinjene Crne Gore koja ima jednog poslanika u državnom parlamentu. Za sebe kaže da je jedan od "istaknutijih boraca za odbranu srpskog nacionalnog i duhovnog nasljeđa".
NVO "Serdar" iz Podgorice, uglavnom sarađuje sa nacionalnim kulturnim organizacijama iz Srbije. Predsjednik je Predrag Parapid koji je bio lokalni funkcioner proruske vanparlamentarne stranke "Prava Crna Gora".
Nevladina organizacija "Serdar" podržava jednog od lidera Demokratskog fronta Milana Kneževića nazivajući ga "simbolom otpora srpskog naroda u Crnoj Gori".
Udruženja poštovalaca učesnika oslobodilačkih ratova 1912-1918. registrovana su u Pljevljima i Andrijevici, a kao djelatnost je navedena zaštita i promovisanje ljudskih i manjinskih prava.
NVO "Božuri" osnovana avgusta 2022. godine, bavi se očuvanjem, zaštitom i promocijom srpske kulture, pismenosti i duhovnosti.
Ovlašćeno lice "Božura" je Nena Ralević, a osim nje osnivači su, prema registru nevladinih organizacija, Milovan Rmuš i Zoran Spalević.
Srpski kulturni klub "Sveti Sava", odnosno humanitarno udruženje "Sveti Sava" osnovano je novembra 2020. u Pljevljima, piše u registru nevladinih organizacija Ministarstva javne uprave.
Osnovali su ga Slaviša Svrkota, Rajko Palibrk, Božidar Jelovac, Kasalica Ljiljana svi iz Pljevalja, te Predrag Milačić i Momčilo Vuksanović, predsjednik srpskog nacionalnog savjeta u Crnoj Gori, iz Podgorice.
Ovlašćeno lice je Slaviša Svrkota, koji je za RSE potvrdio da su jedni od organizatora protesta u Podgorici.
Svrkota je inače jedan od dvojice pripadnika rezervnog sastava policije Centra bezbjednosti Pljevalja, koji je uz pet bivših pripadnika Vojske Jugoslavije, u aprilu 2010. bio optužen za ratni zločin protiv čovječnosti u pljevaljskoj Bukovici 1992. i 1993.
Viši sud u Bijelom Polju ga je kao i ostale u tom procesu 2011. pravosnažno oslobodio optužbi.
Sva udruženja su bila učesnici litija SPC tokom 2020.
*Saradnja na tekstu - Digitalna forenzička jedinica RSE.
Facebook Forum