Antisemitske teorije o ritualnom ubistvu ruskog cara

Autor Tom Balmforth (Priredio Dragan Štavljanin)

Rusko tužilaštvo je saopštilo da istražuje navode da su car Nikolaj II i njegova porodica likvidirani u “ritualnom ubistvu”, čime se oživljava stara teorija zavere koju jevrejska zajednica kritikuje kao antisemitsku.

Naime, poražene monarhističke snage su tvrdile da je boljševička revolucija pre 100 godina bila “jevrejska zavera”. Ova teza je ponovljena na konferenciji u ponedeljak u Sretenjskom manastiru u Moskvi kojoj je prisustvovao i poglavar Ruske pravoslavne crkve Kiril.

Marina Molodtsova iz Istražnog komiteta, ruskog pandana američkom FBI-u, kazala je na pomenutom skupu da će ovo telo sprovesti “psihološko-istorijsku istragu” u cilju provere navoda o ritualnom ubistvu.

Uticajni vladika Tihon, poznat i kao ispovednik Vladimira Putina zbog bliskosti sa njim, kazao je na istoj konferenciji da je teorija o ritualnom ubistvu prilično rasprostranjena u crkvenoj komisiji koja istražuje pogubljenje cara i njegove porodice.

“Najozbiljnije razmatramo verziju o ritualnom ubistvu. Štaviše, znatan deo crkvene komisije smatra da nema sumnje da se ono i dogodilo”, kazao je vladika Tihon.

• Ekstremisti protiv ljubavi ruskog cara
• Sto godina od Oktobarske revolucije: Od trijumfa do tragedije

Ni Molodtsova niti Tihon nisu pomenuli Jevreje niti da je ritualno ubistvo u izvesnom smislu deo jevrejske tradicije. Međutim, u jevrejskoj zajednici ističu da način na koji se govori o pogubljenju ruskog cara, nedvosmisleno oživljava stari mit po kome su za ubistvo odgovorni jevrejski zaverenici.

“Tvrdnje o ritualnim ubistvima koja su vršili Jevreji su među najstarijim antisemitskim klevetama”, ističe Aleksandr Boroda, predsednik Federacije jevrejskih zajednica u Rusiji.

“Ona je poslužila u mnoštvu prilika kao povod za progone u kojima je stradalo na stotine, čak hiljade (Jevreja). Međutim, svaki put kada su ove optužbe proveravali ljudi koji nisu bili inficirani antisemitskim predrasudama, pokazalo se da su lažne,” dodaje Boroda.

Careva porodica – Nikolaj, njegova supruga Aleksandra, petoro dece – doktor i tri služavke ubijeni su u podrumu trgovačke kuće u Jekateniburgu po nalogu lidera boljševika Vladimira Lenjina 17. jula 1918.

Nakon raspada Sovjetskog Saveza bilo je mnogo spekulacija o njihovoj likvidaciji. Formirana je vladina komisija sa zadatkom da utvrdi okolnosti te da identifikuje posmrtne ostatke careve porodice.

Ruska pravoslavna crkva je 1995. postavila komisiji 10 pitanja, uključujući da li su imperator i njegova porodica bili žrtve jevrejske zavere.

Crkveni zvaničnici su tada isticali da traže da jasne dokaze kako bi mogli konačno da stave ad akta pomenutu teoriju. Komisija, na čijem je čelu bio tadašnji potpredsednik vlade Boris Njemcov, je saopštila da nema dokaza koji bi potkrepili ovu tvrdnju.

Posmrtni ostaci cara i njegove porodice su identifikovani, a Nikolaj II je 2000. proglašen svecem.

Po nalogu Ruske pravoslavne crkve, istraga o njihovom ubistvu je ponovo pokrenuta 2015. s obzirom da pojedini crkveni krugovi izražavaju sumnju da su identifikovani posmrtni ostaci careve porodice autentični. O tome će se raspravljati na sastanku episkopskog Saveta krajem ove sedmice.

Boruh Gorin, portparol Federacije jevrejskih zajednica, kazao je da su tvrdnje o ritualnom ubistvu “apsolutno divljačke”. On je okvalifikovao ove navode kao “apsurdne” s obzirom da su boljševici bili zakleti ateisti i nisu sledili jevrejska uverenja.

“Apsolutno je zastrašujuće da se 100 godina nakon ovog događaja čuju fraze o ritualnom ubistvu iz usta pripadnika Istražnog komiteta, a onda visokog zvaničnika Ruske pravoslavne crkve”, ističe Gorun.

Ljudmila Narusova, poslanica gornjeg doma ruskog Parlamenta i majka kandidatkinje za predsednika države na sledećim izborima Ksenije Sobčak, pridružila se kritikama ukazujući da komentari o ritualnom ubistvu mogu da podstaknu etničku mržnju. Po njenim rečima, to nagoveštava “povratak neke vrste mračnjaštva”.

Vladika Tihon je nakon konferencije u izjavi za državnu novinsku agenciju RIA Novosti, pokušao da odbaci pomenute kritike, tvrdeći da je ubistvo Nikolaja II moglo da poprimi “ritualni” značaj zbog njegovog statusa kao poslednjeg ruskog cara.

“Ubistvo cara i njegove porodice, kojima je okončano postojanje dinastije Romanov koja je bila omražena zbog 300 godina vladavine, bilo je veoma važno pitanje sa ritualnim, simboličkim značenjem za mnoge ljude”, naglasio je vladika Tihon.

Nakon što su cara Nikolaja II i njegovu porodicu pogubili boljševici, zbirka ličnih fotografija carske porodice prokrijumčarena je iz Rusije. Album nudi jedinstven uvid u život porodice predodređene za tragediju. (Sve fotografije zahvaljujući ljubaznosti Beinecke Rare Book and Manuscript Library, Yale University.)