Predsjednica Kosova, Vjosa Osmani, izjavila je da se nada da će uskoro biti u potpunosti ukinute kaznene mjere koje je Evropska unija(EU) uvela Kosovu 2023. godine.
Ove izjave dala je tokom sastanka s predsjednikom Evropskog vijeća, Antoniom Costom, u Briselu, uoči samita EU–Zapadni Balkan.
Dan ranije, zamjenik premijera Kosova, Besnik Bislimi, rekao je da je obaviješten od Evropske komisije da je ta institucija "donijela odluku o ukidanju većine mjera protiv Kosova".
Prema Bislimiju, radi se o projektima povezanim s IPA programima, u vrijednosti od 34,6 miliona eura.
"Pozdravljamo odluku EU o djelimičnom ukidanju mjera, dok se nadamo i radimo na tome da one što prije budu u potpunosti ukinute. Republika Kosovo je pokazala konstruktivnost, saradnju i potpunu usklađenost s vanjskom i sigurnosnom politikom Evropske unije", napisala je Osmani na Facebooku.
Prema riječima predsjednice Kosova, zemlja je ispunila sve uslove koje je postavio evropski blok, te "ne postoji nijedan razlog da se odgađa ukidanje preostalih mjera".
EU je uvela kaznene mjere Kosovu u ljeto 2023. godine, kao posljedicu tenzija na sjeveru zemlje, naseljenom većinski Srbima.
Evropski blok je započeo njihovo postepeno ukidanje, ali zvaničnici Kosova insistiraju da je njihovo zadržavanje nepravedna odluka, jer su uslovi ispunjeni, a Osmani je više puta pozivala na njihovo ukidanje.
Situacija na sjeveru je smirena, prisustvo policije u blizini opštinskih objekata je smanjeno, a miran prijenos vlasti u opštinama s većinskim srpskim stanovništvom je realizovan.
Rikard Jozwiak, urednik za Evropu Radija Slobodna Evropa (RSE) u Pragu, saznao je od svojih izvora da se o pitanju neukidanja svih mjera protiv Kosova raspravljalo u Briselu prošle sedmice i da su Francuska i Italija zagovornici ideje da se ukine samo 50 posto tih mjera.
Osmani boravi u Briselu gdje učestvuje na samitu između lidera EU i šest država Zapadnog Balkana.
Nacrt deklaracije samita, u čiji uvid je imao Radio Slobodna Evropa, a koji će kasnije biti usvojen od strane lidera EU, navodi da je "budućnost Zapadnog Balkana u našem bloku. Proširenje je stvarna prilika koju treba iskoristiti".
Od zemalja Zapadnog Balkana, Albanija i Crna Gora najviše su napredovale na evropskom putu, dok Kosovo ostaje jedina zemlja koja još nema status kandidata.
Kosovo je podnijelo zahtjev za članstvo u EU u decembru 2022. godine. Međutim, taj zahtjev još nije prošao ni prvu formalnu fazu – razmatranje u Vijeću EU, a zatim upućivanje na mišljenje Evropskoj komisiji.
Takođe, u nacrtu deklaracije samita spominje se i dijalog između Kosova i Srbije.
U dokumentu se navodi da "nedostatak normalizacije odnosa između Prištine i Beograda drži obje države blokiranim na evropskom putu".
"Sve sporazume postignute u dijalogu koji vodi EU treba provesti, posebno Sporazum o putu ka normalizaciji i njegov aneks. Podrška u okviru Plana za Zapadni Balkan i Rasta uslovljena je konstruktivnim angažmanom partnera, mjerljivim napretkom i konkretnim rezultatima u normalizaciji njihovih odnosa", stoji u dokumentu.
Od septembra 2023. godine, nekoliko dana prije oružanog napada u Banjskoj, u Briselu nije održana nijedna runda pregovora na visokom nivou. Sporazum koji se spominje u nacrtu deklaracije postignut je 2023. godine, iako ga strane nisu potpisale. EU smatra da je sporazum obavezujući za Beograd i Prištinu i stalno traži njegovu primjenu, kao i primjenu aneksa.
Ovaj sporazum, koji ima 11 članova, između ostalog predviđa određeni nivo samoupravljanja za srpsku zajednicu na Kosovu, međusobno priznavanje državnih simbola, da Srbija ne blokira članstvo Kosova u međunarodnim organizacijama, te zahtijeva od Prištine i Beograda da provedu i sve ranije sporazume postignute tokom dijaloga.
