Evropska unija (EU) izražava žaljenje što je Narodna skupština Republike Srpske glasala za izmjene i dopune Krivičnog zakona Republike Srpske kojima se ponovo uvode krivične kazne za klevetu.
Poziva vlasti tog bh. entiteta da povuče amandmane i da osigura punu zaštitu slobode izražavanja i medija.
“Ove zakonske promjene bi nametnule nepotrebna i nesrazmerna ograničenja nezavisnim medijima i civilnom društvu”, navodi se u saopštenju portparola EU.
Ocenjuje se da je odluka “jasan korak u pogrešnom pravcu i ima zastrašujući efekat na slobodu medija u Republici Srpskoj”, te se time dovodi u pitanje strateška opredeljenost vladajućih partija u Republici Srpskoj za pristupanje Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji.
U saopštenju portparola EU se podseća da dodeljivanje statusa kandidata za Bosnu i Hercegovinu dolazi i sa velikim očekivanjima jer se u preporuci definišu koraci sa kojima BiH treba da se pozabavi.
Jedan od njih je i jačanje slobode izražavanja i slobode medija
“Ukoliko zakon bude konačno usvojen, to će ozbiljno uticati na okruženje za civilno društvo (ključni prioritet 11) i slobodu izražavanja i medija (ključni prioritet 12) u Republici Srpskoj. To će značiti žalostan i nesporno ogroman korak unazad u zaštiti osnovnih prava”.
Narodna Skupština Republike Srpske (RS) usvojila je u četvrtak, 23. marta, u prvoj fazi zakon koji predviđa visoke novčane kazne za klevetu i koji je izazvao dosta kritika medijskih radnika i nevladinog sektora.
Nacrt Krivičnog zakona koji predviđa kriminalizaciju klevete nakon što je usvojen kao nacrt ide na dvomjesečnu javnu raspravu, a potom se vraća u skupštinu u formi prijedloga.
Ako skupština nakon toga usvoji prijedlog izmjena Krivičnog zakonika, on ide na glasanje u Vijeće naroda RS-a (drugi dom). Predsjednik RS-a Milorad Dodik ga na koncu proglašava važećim.
Nacrt zakona za klevetu predviđa novčane kazne od oko 2.500 do čak 60.000 evra.
Veće kazne propisane su u situacijama kad je kleveta iznesena u medijima, uključujući i društvene mreže ili na javnom skupu.
Najviše kazne predviđene su za one koje "javno izlože poruzi ili preziru" lica ili grupu zbog pripadnosti određenoj rasi, boji kože, vjeri, nacionalnosti ili zbog etničkog porijekla, seksualnog opredjeljenja ili rodnog identiteta.
U opozicionim strankama su tražili povlačenje nacrta, upozoravajući da se radi prije svega o represivnom zakonu.
Isti dan, 23. marta, Vlada RS je utvrdila Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija.
Milorad Dodik, predsjednik RS, ranije je najavio usvajanje zakona koji će podrazumijevati obavezu prijavljivanja svih transakcija i "svega što rade" nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva.
U saopštenju nakon sjednice Vlade navedeno je kako je "Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske uredio pitanja osnivanja, postupak registracije, unutrašnju organizaciju i prestanak rada, s tim da oblast javnosti rada nije regulisao".
Milorad Dodik je prethodno najavio kako će zakon biti "po uzoru na američki".
Međutim, iz organizacija civilnog društva je navedeno da je ovaj tip zakona sličniji ruskom nego američkom, te da se u stvari radi o "uspostavljanju nadzora i potpune kontrole nad radom organizacija civilnog društva".
