Pad dolara i porast americkog trgovinskog i budzetskog deficita su medju dominatnim temama ovogodisnjeg zasjedanja Svjetskog ekonomskog foruma u Davosu. Niko od ucesnika ove luksuzne planetarne pricaonice u Alpima ne krije pesimizam da ce tokom drugog mandata predsjednika Dzordza Busa SAD naciniti zaokret koji bi vodio ublazavanju neravnoteze u svjetskom finansijskom sistemu. Analiticar za Sjevernu Ameriku u istrazivackom centru londonskog magazina”Ekonomist” Dzerard Vols (Gerard Walsh) za nas program procjenjuje:
“ Sto se kretanja dolara tice rijec je o tome da treba sacekati i vidjeti kojom brzinom ce se smanjivati americki spoljni deficit. U tom smislu moramo biti prilicno pesimisticni jer je aktuelni manjak toliko veliki da ce trebati godine i godine da se dodje do situacije kojom se moze lakse upravljati”.
Na pitanje ima li sansi da se po ugledu na administraciju predsjednika Ronalda Regana osamdesetih godina proslog vijeka, usaglasenim medjunarodnim naporima dolar stabilizuje, nas sagovornik nudi posredan odgovor:
“Postoje razliciti mehanizmi kako bi se korigovao tekuci deficit u SAD. Prva mjera bi bila da Amerika izvozi mnogo vise nego sto to trenutno cini, a to bi pak zahtijevalo znatno brzi rast svjetske ekonomije sto nije za ocekivati. Druga mjera bi se ticala vecih usteda u SAD, a to bi iziskivalo velika kresanja vladinih izdataka sto se takodje ne moze previse ocekivati. To prakticno znaci da vecinu tereta na balansiranju americkog deficita srednjorocno gledano pasce na dolar i njegovo slabljenje.”
Ovakav trend vec je znacajno umanjio apetit centralnih banaka sirom svijeta za stvaranjem rezervi u americkoj valuti. Euro u tom pogledu postaje sve atraktivniji, osim za Kinu koja ce zbog velikog suficita u trgovini sa Amerikom biti i dalje u stanju da kupuje velike kolicine dolara.
“Euro za sada preuzima veci dio pritiska u prilagodjavanju u odnosu na dolar. Sto se Kine tice, njena valuta je vezana za vrijednost dolara i dok pritisak na Kineze radi prilagodjavanja kurseva raste oni su zabrinuti da bi ukoliko popuste tim zahtjevima izgubili konkuretnost. Izvoz u SAD je pak znacajan dio tajne kineskog ekonomskog uspjeha.”
Mada mnogi evropski analiticari uporno upozoravaju da sadasnja vrijednost od 1.30 dolara za euro donosi teske glavobolje izvoznicima u okviru dvadesetpetorice i usporava ekonomski rast u ovom bloku zemalja, nas sagovornik samtra da promjena nije na pomolu.
“Nase je predvodjanje da ce se nastaviti lagani pad vrijednosti dolara do kraja 2005. godine. Postoji rizik da ce pritisak na dalje slabljene americke valute biti jaci nego sto mi prognoziramo i to se onda moze pretvoriti u ostar pad sto bi znacilo da je dosao trenutak kada je efikasnija intervencija pozeljnija. Dok god je pad dolara postepen ne vjerujem da ima svrhe za efikasnu intervenciju.”
Na pitanje je li dolar na nivou od 1.50 ili jos nize u odnosu na euro
signal za takvu intervenciju, Dzerard Vols uzvraca da nije samo pitanje odnosa vrijednosti valuta vec i dinamike promjena.
“Samo u odredjenom smislu je pitanje intervencije povezano sa nivoom do koga ce dolar pasti. Pitanje je takodje kojom ce brzinom doci do tog prilagodjavanja. Prema nasim predvidjanjima dolar ce pasti do 1.40 prema euru. Ako se to dogodi u roku od par sedmica to ce biti znacajan pad i bilo bi jednako problematicno kao i isti pad vrijednosti rasporedjen na znatno vece vremensko razdoblje.”
“ Sto se kretanja dolara tice rijec je o tome da treba sacekati i vidjeti kojom brzinom ce se smanjivati americki spoljni deficit. U tom smislu moramo biti prilicno pesimisticni jer je aktuelni manjak toliko veliki da ce trebati godine i godine da se dodje do situacije kojom se moze lakse upravljati”.
Na pitanje ima li sansi da se po ugledu na administraciju predsjednika Ronalda Regana osamdesetih godina proslog vijeka, usaglasenim medjunarodnim naporima dolar stabilizuje, nas sagovornik nudi posredan odgovor:
“Postoje razliciti mehanizmi kako bi se korigovao tekuci deficit u SAD. Prva mjera bi bila da Amerika izvozi mnogo vise nego sto to trenutno cini, a to bi pak zahtijevalo znatno brzi rast svjetske ekonomije sto nije za ocekivati. Druga mjera bi se ticala vecih usteda u SAD, a to bi iziskivalo velika kresanja vladinih izdataka sto se takodje ne moze previse ocekivati. To prakticno znaci da vecinu tereta na balansiranju americkog deficita srednjorocno gledano pasce na dolar i njegovo slabljenje.”
Ovakav trend vec je znacajno umanjio apetit centralnih banaka sirom svijeta za stvaranjem rezervi u americkoj valuti. Euro u tom pogledu postaje sve atraktivniji, osim za Kinu koja ce zbog velikog suficita u trgovini sa Amerikom biti i dalje u stanju da kupuje velike kolicine dolara.
“Euro za sada preuzima veci dio pritiska u prilagodjavanju u odnosu na dolar. Sto se Kine tice, njena valuta je vezana za vrijednost dolara i dok pritisak na Kineze radi prilagodjavanja kurseva raste oni su zabrinuti da bi ukoliko popuste tim zahtjevima izgubili konkuretnost. Izvoz u SAD je pak znacajan dio tajne kineskog ekonomskog uspjeha.”
Mada mnogi evropski analiticari uporno upozoravaju da sadasnja vrijednost od 1.30 dolara za euro donosi teske glavobolje izvoznicima u okviru dvadesetpetorice i usporava ekonomski rast u ovom bloku zemalja, nas sagovornik samtra da promjena nije na pomolu.
“Nase je predvodjanje da ce se nastaviti lagani pad vrijednosti dolara do kraja 2005. godine. Postoji rizik da ce pritisak na dalje slabljene americke valute biti jaci nego sto mi prognoziramo i to se onda moze pretvoriti u ostar pad sto bi znacilo da je dosao trenutak kada je efikasnija intervencija pozeljnija. Dok god je pad dolara postepen ne vjerujem da ima svrhe za efikasnu intervenciju.”
Na pitanje je li dolar na nivou od 1.50 ili jos nize u odnosu na euro
signal za takvu intervenciju, Dzerard Vols uzvraca da nije samo pitanje odnosa vrijednosti valuta vec i dinamike promjena.
“Samo u odredjenom smislu je pitanje intervencije povezano sa nivoom do koga ce dolar pasti. Pitanje je takodje kojom ce brzinom doci do tog prilagodjavanja. Prema nasim predvidjanjima dolar ce pasti do 1.40 prema euru. Ako se to dogodi u roku od par sedmica to ce biti znacajan pad i bilo bi jednako problematicno kao i isti pad vrijednosti rasporedjen na znatno vece vremensko razdoblje.”