Bugarski zastupnik u Evropskom parlamentu Ilhan Kyuchyuk (Kujčuk) rekao je za Radio Slobodna Evropa (RSE) da vjeruje da mu je Kina uvela sankcije jer je pomogao pritvorenom ujgurskom intelektualcu da dobije nagradu Saharov za slobodu misli.
"Mislim da je to zbog moje aktivne uloge u nominovanju profesora Ilhama Tohtija za nagradu Saharov", odgovara Ilhan Kyuchyuk na pitanje RSE zašto je među deset evropskih pojedinaca na crnoj listi Pekinga.
Kineski sud u glavnom gradu krajnjeg zapadnog regiona Xinjiang (Sinđijang), Urumqi (Urumki), osudio je Tohtija 2014. godine na doživotni zatvor pod optužbom za separatizam nakon dvodnevnog suđenja.
Tohti, bivši univerzitetski profesor koji je oštri kritičar politike Pekinga prema pripadnicima muslimanske manjine Ujguri, izjasnio se da nije kriv.
Evropski parlament je 2019. godine odlučio da se nagrada Saharaov dodijeli Tohtiju.
Kinesko Ministarstvo vanjskih poslova objavilo je da je Kyuchyuk na crnoj listi nakon što je Zapad uveo sankcije kineskim zvaničnicima i kompanijama zbog slučajeva kršenja ljudskih prava prema Ujgurima u Xinjiangu.
Sankcije Zapada, koje su 22. marta nametnule Sjedinjene Države, Evropska unija, Velika Britanija i Kanada, predstavljaju prvu koordinisanu akciju protiv Pekinga otkako je Joe Biden preuzeo dužnost američkog predsjednika u januaru 2021.
Aktivisti i stručnjaci za ljudska prava UN-a kažu da je najmanje milion pripadnika Ujgura zatvoreno u kineskim kampovima.
Peking je u početku negirao postojanje kampova. Ali, suočen sa dokazima, sada tvrdi da su kampovi zapravo objekti za "prevaspitavanje", odnosno "preškolovavanje", te da se koriste za borbu protiv terorizma.
Pored Kyuchyuka, Peking je sankcionisao još četvoricu članova Evropskog parlamenta - Reinharda Butikofera (Rajnhard) i Michaela Gahlera (Mihael Galer) iz Njemačke, Raphaela Glucksmanna (Rafael Gluksman) iz Francuske i Miriam Lexmann (Leksman) iz Slovačke.
Na listi Pekinga su i političari iz Holandije, Belgije i Litvanije, zajedno s dvojicom naučnika iz Švedske.
Kineske sankcije zabranjuju ulazak svim deset Evropljanima u Kinu, Hong Kong ili kinesku regiju posebne administracije Macao. Nekim kompanijama i organizacijama s kojima su ovi ljudi povezani takođe nije dozvoljeno da posluju u Kini.
Kyuchyuk je član političke stranke u Bugarskoj pod nazivom Pokret za prava i slobode (DPS).
Nastala je nakon sloma komunizma kao odgovor na brutalno suzbijanje komunističkih vlasti tokom 1980-ih protiv bugarskog etnički turskog stanovništva.
Kyuchyuk je za RSE rekao da je lobirao da Tohti dobije nagradu Saharov 2019. jer se "Ilham Tohti uvijek borio za koegzistenciju većine i manjine". "To je njegova filozofija - zajednički život. Ovo mi je vrlo blisko kao filozofija."
"Ja sam osoba koja je uvijek govorila da treba voditi aktivan dijalog između Evropske unije i Kine, ali to ne isključuje aktivan dijalog o ljudskim pravima i slobodama", rekao je Kyuchyuk.
"Informacije koje dobivamo [o kineskoj politici] pokazuju da se pokušava izbrisati kulturni i vjerski identitet [ujgurskog] stanovništva," rekao je.
Kyuchyuk je takođe kazao da njegova podrška "zaštiti ljudskih prava i sloboda" ne znači da podržava "pozive na autonomiju" etničkih Ujgura u Kini.
Kyuchyuk je pozvao Josepa Borrella, visokog predstavnika EU za vanjske poslove i sigurnosnu politiku, da pokrene pitanje kineskog kršenja ljudskih prava protiv Ujgura tokom njegovih sastanaka s zvaničnicima Kine.
