DPS i CPC: Amfilohije demonstrira nadmoć nad državom

Nakon što je Mitrpolit SPC u Crnoj Gori Amfilohije zatražio obnavljanje crkve Svetog Petra Cetinjskog i izmještanje Njegoševih zemnih ostataka iz Mauzoleja na Lovćenu, predsjednik Filip Vujanović mu je poručio da o tome može odlučivati samo Vlada Crne Gore.

DPS, pojedini istoričari i predstavnici Crnogorske crkve oštro kritikuju zahtjev SPC nazivajući ga još jednim pokušajem Amfilohija da demonstrira nadmoć nad crnogorskom državom i reafirmiše duh Karađorđevića koji su na ruševinama autentične Njegoševe kapele 1925. godine sagradili novu u čast srbijanskog kralja Aleksandra.

Prva kapela, posvećena mitropolitu i crnogorskom vladaru Svetom Petru Cetinjskom sagrađena je 1845. godine, a taj hram je u njegovu čast podigao njegov sinovac i nasljednik Petar Drugi Petrović Njegoš. Malu kapelu su tokom prvog svjetskog rata srušili Austrijanci.

Protivnici ideje mitropolita Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori o obnovi kapele na Lovćenu kažu da su Karađorđevići 12. sepetembra 1925. godine na istom mjestu osveštali novu, mnogo veću kapelu posvećenu Sv. Đorđu, slavi Karađorđevića koja, kako tvrde nema nikakvih dodirnih tačaka sa starom kapelom posvećenom Svetom Petru Cetinjskom.

Mitrpolit Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori Amfilohije je rekao da je o mogućnosti obnove Njegoševe kapele na Lovćenu, već razgovarao sa predsjednikom Crne Gore Filipom Vujanovićem, a da se tim povodom obraća i premijeru Igoru Lukšiću.

Amfilohije je kazao da na Lovćenu ima mjesto gdje crkva može da ponovo bude izgrađena i da se u njoj po zavještanju Petra Drugog Petrovića Njegoša pohrane njegovi zemni ostaci.

Predsjednik Filip Vujanović saopštio je da je mitropolitu Amfilohiju rekao da o obnovi crkve Svetog Petra Cetinjskog na Lovćenu može odlučivati samo Vlada Crne Gore.
Inicijativu o obnovi kapele na Lovćenu u prijedlog zakona pretočila je i opoziciona Nova srpska demokratija čiji je funkcioner Emilo Labudović ovako obrazložio šta su im bili motivi:

"Ono što želim u startu da odbijem jeste eventualno neka uskostranačka i politička motivacija. Smatram da je obnova Njegoševe kapele odnos prema njegovom testamentu i njegovoj posljednjoj volji, što je, makar u tradiciji Crne Gore bilo uvijek na prvom mjestu".

Želja da se reafirmiše duh Karađorđevića

U vladajućoj DPS, međutim smatraju da je inicijativa Mitropolit Amfilohija o obnovi hrama koji su na ruševinama stare kapele 1925. sagradili Karađorđevići neustavna.

"Jer je u direktnoj suprotnosti sa odredbama Zajkona o dinastiji Petrović, kojima je 1918. godina proglašena godinom nasilne ankesije Crne Gore, a zna se da je tu aneksiju izvršila porodica Karađorđević. Obnavljati nešto što je ona dinastija koja je anektirala Crnu Goru 1918. godine kao značajan kulturno-istorijski spomenik znači direktno konfrontiranje sa onim što je ova Skupština ozvaničila samo prije par mjeseci", kazao je Miodrag Vuković iz DPS-a.

Istoričar Zvezdan Folić kaže za RSE da je kapela koju su 1925. sagradili Karađorđevići u slavu srbijanskom kralju Aleksandru bila završni čin nelegalnih odluka Podgoričke skupštine o prisajedinjenju Crne Gore Kraljevini Jugoslaviji, čime je Crna Gora izgubila državnost i čime je i zvanično detronizovana crnogorska kraljevska porodica Petrović.

"Mislim da je ta želja Srpske pravoslavne crkve motivisana time da se reafirmiše duh
Karađorđevića u Crnoj Gori, a ne nekom velikom sjećanju i uspomeni n Petra II Petrovića Njegoša. Poznato je i da se SPC žestoko protivila izgradnji Mauzoleja na Lovćenu u čijoj gradnji su učestvovali građani cjelokpune socijalističke Jugoslavije", navodi Folić.

Stevo Vučinić iz Crnogorske pravoslavne crkve tvrdi u izjavi za Antenu M da ni Amfilohije, ni beogradski politički centri neće odustati od ideje rušenja Mauzoleja na Lovćenu koji je podignut početkom 70-tih godina prošlog vijeka, a za koji je projekat uradio vajar iz Zagreba Ivan Meštrović. Neće odustati ni od obnove ne Njegoševe nego kapele dinastije Karađorđević, kategoričan je Vučinić.

Istoričar umjetnosti Aleksandar Čilikov smatra apsurdnim što neko želi da iz Mauzoleja premjesti Njegoševe mošti u neki drugi objekat, pa makar to bila i obnovljena kapela na Lovćenu.

"Taj mauzolej je legalno podignut po tada važećim propisima i zakonima. Ja sam se dugo bavio zaštitom spomenika kulture u nekoj krajnjoj istorijskoj liniji ne bih imao ništa protiv da se ta stara kapela kao neki istorijski sloj obnovi, ali mi je pomalo apsurdno izmiještanje tih posmrtnih ostataka. Mi Njegoša ne možemo posmatrati samo klerikalno, kao crnogorskog mitropolita jer je je on bio i vladar i jedan od simbola uopšte Crne Gore", ističe Čilikov.