Osobe sa mentalnim problemima koji s nalaze na lečenju u psihijatrijskij ustanovama nemaju adekvatan tretman, način lečenja je zastareo, uglavnom se svodi na farmakoterapiju, pacijenti su predozirani lekovima, borave godinama u ustanovama zatvorenog tipa, što se smatra kršenjem njihovih ljudskih prava, pa čak ima, prema međunarodnim standardima, i zlostavljanja - između ostalog nalazi su stručnog tima Helsinskog odbora za ljudska prava nakon monitoringa pet psihijatrijskih bolnica u Beogradu, Kovinu, Novom Kneževcu, Gornjoj Toponici. Ove nalaze tim je predstavio u četvrtak, na konfereciji u beogradskom Medija centru.
Ljiljana Palibrk, koordinatorka projekta Helsinškog odbora za ljudska prava, je čak iznela slučaj jedne pacijentkinje koju su zatekli sa polomljenom rukom i velikim hematomom na licu.
„To je krivično delo, takvom medicinskom radniku nije mesto u zdravstvenoj ustanovi, morao bi da dobije automatski otkaz“, kaže Ljiljana Palibrk i skreće pažnju na primere koji pokazuju da medicinski radnici imaju problematičan odnos prema osobama sa mentalnim teškoćama.
Šta reći o odnosu društva prema ljudima sa mentalnim poteškoćama, kada medicinski radnici, lekari ne retko odbijaju da ih leče u drugim zdravstvenim ustanovama, sa dozom rezignacije saopštavaju članovi monitoring tima Helsinškog odbora Srbije.
Zakon u Srbiji je pre godinu dana uveo mogućnost primene mera izolacije u psihijatrijskim ustanovama što je , prema rečima Marine Bogdanović, iz Međunarodne mreže pomoći IAN, u suprotnosti sa savremenim međunarodnim standardima.
„To znači da agresivnu osobu možete zatvoriti u samicu – mirnu sobu – kako je osoblje naziva. Ta praksa je protivna, ne samo konvencijama protiv mučenja, nego je i antiterapijska, jer povećava strah i nepoverenje pacijenata prema osoblju i instituciji. Naša obaveza je da zagovaramo potpuno ukidanje ove mere“, kaže Marina Bogdanović.
Na pres konferenciji je posebno skrenuta pažnja na problematičan odnos prema pacijentima u bolnici “Dr Laza Lazarević“ u Beogradu koja, inače, ima najbolje uslove od svih ustanova koje je tim posetio. Jedino u ovoj ustanovi monitoring timu nije bila dostupna dokumentacija.
Psihijatrijske ustanove van Beograda koje je tim obišao, pretrpane su, nije retko da je u jednoj sobi i po 20 pacijenata koji nemaju čak ni ormarić za svoje lilčne stvari. Tim je zatekao pacijente u pidžamama kako tumaraju u krugu bolnica ili leže na klupama bez ikakvih aktivnosti.
U nekim bolnicama pacijenti su zaključani u zgradama, bez mogućnosti čak ni kratkih svakodnevnih šetnji. U Toponici je smešteno 700, u Vršcu 800, u Kovinu 700 pacijenata. U takvim uslovima je gotovo nemoguć individualni tretman pacijenata. Dešava se da tu godinama borave oni koji zapravo nemaju kud da odu, ostavljeni od svih. Ipak, izdvojen je primer Toponice gde je mladi tim entuzijasta izuzetno posvećen pacijentima i u tako teškim uslovima.
Zaključak monitoring tima je da je u Srbiji neophodna temeljna reforma sistema mentalnog zdravlja. Uzor bi mogla da bude Italija u kojoj ne postoje više velike psihijatrijske ustanove. Osobe sa mentalnim poteškoćama su, umesto u azilima u kojima su izolovani a često i odbačeni od najbližih, upućeni na specijalizovane centre u okviru, a ne van društvene zajednice.
Ljiljana Palibrk, koordinatorka projekta Helsinškog odbora za ljudska prava, je čak iznela slučaj jedne pacijentkinje koju su zatekli sa polomljenom rukom i velikim hematomom na licu.
„To je krivično delo, takvom medicinskom radniku nije mesto u zdravstvenoj ustanovi, morao bi da dobije automatski otkaz“, kaže Ljiljana Palibrk i skreće pažnju na primere koji pokazuju da medicinski radnici imaju problematičan odnos prema osobama sa mentalnim teškoćama.
Šta reći o odnosu društva prema ljudima sa mentalnim poteškoćama, kada medicinski radnici, lekari ne retko odbijaju da ih leče u drugim zdravstvenim ustanovama, sa dozom rezignacije saopštavaju članovi monitoring tima Helsinškog odbora Srbije.
Zakon u Srbiji je pre godinu dana uveo mogućnost primene mera izolacije u psihijatrijskim ustanovama što je , prema rečima Marine Bogdanović, iz Međunarodne mreže pomoći IAN, u suprotnosti sa savremenim međunarodnim standardima.
„To znači da agresivnu osobu možete zatvoriti u samicu – mirnu sobu – kako je osoblje naziva. Ta praksa je protivna, ne samo konvencijama protiv mučenja, nego je i antiterapijska, jer povećava strah i nepoverenje pacijenata prema osoblju i instituciji. Naša obaveza je da zagovaramo potpuno ukidanje ove mere“, kaže Marina Bogdanović.
Na pres konferenciji je posebno skrenuta pažnja na problematičan odnos prema pacijentima u bolnici “Dr Laza Lazarević“ u Beogradu koja, inače, ima najbolje uslove od svih ustanova koje je tim posetio. Jedino u ovoj ustanovi monitoring timu nije bila dostupna dokumentacija.
Psihijatrijske ustanove van Beograda koje je tim obišao, pretrpane su, nije retko da je u jednoj sobi i po 20 pacijenata koji nemaju čak ni ormarić za svoje lilčne stvari. Tim je zatekao pacijente u pidžamama kako tumaraju u krugu bolnica ili leže na klupama bez ikakvih aktivnosti.
U nekim bolnicama pacijenti su zaključani u zgradama, bez mogućnosti čak ni kratkih svakodnevnih šetnji. U Toponici je smešteno 700, u Vršcu 800, u Kovinu 700 pacijenata. U takvim uslovima je gotovo nemoguć individualni tretman pacijenata. Dešava se da tu godinama borave oni koji zapravo nemaju kud da odu, ostavljeni od svih. Ipak, izdvojen je primer Toponice gde je mladi tim entuzijasta izuzetno posvećen pacijentima i u tako teškim uslovima.
Zaključak monitoring tima je da je u Srbiji neophodna temeljna reforma sistema mentalnog zdravlja. Uzor bi mogla da bude Italija u kojoj ne postoje više velike psihijatrijske ustanove. Osobe sa mentalnim poteškoćama su, umesto u azilima u kojima su izolovani a često i odbačeni od najbližih, upućeni na specijalizovane centre u okviru, a ne van društvene zajednice.
