Enver Kazaz, profesor na sarajevskom fakultetu političkih nauka za “Zašto?” govori o tome šta je zajedničko većini aktuelnih lidera na Balkanu.
- Arhaiziranje društvenog identiteta
Balkan je pogodno tle za one koji su autoritarni, koji barataju asortimanom nacionalističkih ideologema, za one koji su skloni korupciji i nepotizmu, radikalnim militantnim rješenjima... Za one koji održavaju stanje sukoba kako bi ostvarili ličnu korist i korist za svoju oligarhijsku klasu, te za one koji neprestano bježe iz doba modernosti i postmodernosti u sistem vrijednosti tradicije i pratradicije. Jednostavno rečeno, za lidere koji vlastita biračka tijela i društvene zajednice vraćaju duboko unazad arhaizirajući društveni identitet.
- Totalitarno stanje uma
Moglo bi se reći da su društva u cijelini zaražena konzervativnim i militantnim ideologijama, budući da se neprestano održava stanje krize i stanje društvene traume. Kad to imam u vidu onda moram uputiti na djelovanja akademskih zajednica koje upravo razvijaju konzervativne sisteme vrijednosti. Drugim riječima, sve društvene elite na Balkanu pokušavaju na ovaj ili na onaj način održavati totalitarno stanje uma. Padom komunističke ideologije, na scenu su stupile nacionalističke. Jedan tip društvenog uma koji je imao, ako ništa drugo, ono u naznakama emancipaciju društava zamjenjen je drugim tipom društvenog uma koji ima namjeru izvršiti konzervativizaciju, odnosno arhaizaciju društva.
- Očevi nacija
Većini aktualnih lidera na Balkanu zajednička je najprije retorika koja je u principu postavljena tako da vlastite zajednice ubijedi u to da su oni neka vrsta očeva nacija. Balkanska društva, ali ne samo balkanska, duboko su patrijarhalna pa je potreban snažni lider koji rješava sve društvene probleme a to znači da se radi o društvima koja nisu sposobna da se suoče sa odgovornošću, ne samo za vlastiti opstanak nego i za vlastiti razvoj.
- Čežnja za autoritarnim političarima
Rekao bih da stanje krize proizvodi čežnju za autoritarnim političarima – od Erdogana do Trampa, od Putina do Kim Il Sunga. Neprestano imamo na sceni potragu društava za snažnim ličnostima ili tobože za snažnim ličnostima. Stanja krize proizvode autoritarni oblik vladanja i rekao bih da je svijet danas otkrio recept Balkana - kako autoritarno vladati na neodgovoran način.
