U Sarajevu je u petak promovisana prva cjelovita pisana „Historija muzike u Bosni i Hercegovini“ autora Ivana Čavlovića, muzikologa, profesora i dekana sarajevske Muzičke akademije.
Na preko 350 stranica, sa pregršt slikovnih priloga i opširnom bibliografijom, autor čitaoce vodi kroz faze razvoja muzičke kulture i umjetnosti na tlu Bosne i Hercegovine.
Knjiga je rezultat dugogodišnjeg Čavlovićevog istraživačkog rada na prikupljanju dokumentacije iz Sarajeva, Banje Luke, Zagreba, Beograda, a realizovana je u okviru izdavačke produkcije Instituta za muzikologiju Muzičke akademije.
Autor se isključivo bavi historijom umjetničke muzike u BiH, a ne popularne ili tradicijske - narodne muzike.
„Ovo nije srpska historija muzike, ili hrvatska ili bošnjačka. Ovo je historija muzike u Bosni i Hercegovini. Lako je pisati historiju iz Zapadne i Centralne Evrope jer je tamo prvenstveno problem muzičkog stila. Kad govorimo o 19. stoljeću govorimo o periodu romantizma, ili o 18. stoljeću - dobu klasike. U BiH toga nema. Naš problem je taj što nemamo kontinuirani razvoj historije muzike, već stalno počinjemo ispočetka. To je naš stari balkanski problem. Njemačko, talijansko, francusko, djelimično špansko i mađarsko, društva su koja su imala promjene, ali im se muzika nesmetano razvijala u okvirima dvora, crkve, državica ili kneževina. Muzika je bila potpomognuta od velikih mecena, od crkve, države ili bogatih ljudi. U Bosni i Hercegovini toga nema“, kaže za Radio Slobodna Evropa Ivan Čavlović.
Autor navodi da je ključni zadatak bio postaviti periodizaciju muzike u BiH. Ona je specifična i ide ovim redoslijedom: muzika starog vijeka, srednjeg vijeka, osmanskog perioda, austrougarskog perioda, između dva svjetska rata, poslije Drugog svjetskog rata, te muzika u periodu nakon 1995. godine.
Knjiga "Historija muzike u BiH"
„U BiH je jedino postojalo doba renesanse koje je prekinuto 1463. godine. Tu gubimo konekciju sa Zapadnom Evropom, ali uspostavljamo vezu s Orijentom preko Osmanske vlasti. Srednjevjekovni bosanski kraljevi išli su na vojne turnire a sa sobom vodili muzičare, glumce. U Arhivu Male braće u Dubrovniku po datumima stoji kad su naši muzičari gostovali u Dubrovniku, a kada dubravački na bosanskim dvorovima. Taj život je bio prilično intenzivan. Komparativno se može reći da je bio kompatibilan s evropskim muzičkim životom tog doba“, ističe Čavlović.
Knjiga „Historija muzike u Bosni i Hercegovini“ nudi mnogo zanimljivih podataka koji su ranije bile nepoznati, ili bili dostupni uskom krugu ljudi.
„Prvi koncert u Bosni i Hercegovini održan je 15. maja 1881. u Banjoj Luci. U vrijeme reformi u Osmanskom carstvu uvedena je vojna muzika zapadnoevropskog tipa. Tada su fra Grgo Martić i Fuad-aga komponovali prvu himnu u Bosni i Hercegovini - 'Nek se hrušti šaka mala'. U Sarajevu su, za vrijeme Austro-Ugarske monarhije, od 1892. godine u Društvenom domu, a zatim i u Oficirskom domu, izvođene opere i operete godinu ili dvije nakon praizvedbi u Beču ili Pešti. Dakle, opereta izvedena u Beču - sljedeće godine izvedena u Sarajevu - prije nego u Beogradu, možda i prije nego u Zagrebu! Kulturna politika Austro-Ugarske je bila da ponudi što više zabave bosanskom narodu, ali ne treba im davati ozbiljnu operu već nešto zabavno - operete“, navodi naš sagovornik.
Za potrebe studenata sarajevske Muzičke akademije Ivan Čavlović je kreirao skripta koja su vremenom nadopunjavana. Sada će od nove knjige ovog autora najviše koristi imati upravo studenti, kao i oni koje interesuje historijski razvoj umjetničke muzike u BiH, a nezaobilazno je štivo za kulturološke radnike i sociologe.
„Ovo nije konačna historija muzike u BiH već pruža metodološki osnov za budući rad. Ne gajim iluziju da sam rekao sve, jer nisam dobro istražio sve izvore poput Arhiva Federacije BiH, niti arhive u Beču, Istanbulu... Treba ispitati šta je sa ostavštinom bosanske kraljice Katarine Kosače. Možda u tom rodoslovlju ima nacrtan neki instrument. Bila je kćerka Kosača, a ta familija je imala male srebrne orgulje. Katarina je svirala na tim orguljama. Šta je s njima?! Trebalo bi otkriti prvu kompoziciju Franje Bosanca za koju vjerujem da je morala biti napisana u Bosni a ne u Italiji gdje je kasnije pobjegao. Ukoliko postoji, ta kompozicija je negdje u Evropi. Treba otići tamo i vršiti istrživanje. To ne može jedan čovjek već tim istraživača. Vjerujem da će buduća historija muzika Bosne i Hercegovine biti višetomna“, zaključuje Čavlović.
