Dostupni linkovi

EURO 2012: Fudbalske lekcije za Evropsku uniju


Igrači Ukrajine i Engleske se pozdravljaju nakon utakmice evropskog prvenstva u fudbalu u Donjecku 19. juna. 2012. godine.
Igrači Ukrajine i Engleske se pozdravljaju nakon utakmice evropskog prvenstva u fudbalu u Donjecku 19. juna. 2012. godine.
Simon Kuper (Financial Times), priredio Nedim Dervišebegović

Bio je to prizor koji će obilježiti Euro 2012: pobjedonosni njemački i poraženi holandski igrači razmjenjuju zagrljaje nakon utakmice u Harkovu. Prije utakmice, francuski trener londonskog Arsenala Arsene Wenger je upozoravao da "između ove dvije zemlje postoji velika mržnja. Ona datira od Drugog svjetskog rata i vrlo je žilava i dan-danas".

Rijetki su oni koji su primjetili bilo kakvu njemačko-holandsku mržnju, bilo između navijača ili fudbalera. Ustvari, najgore suparništvo je bilo između holandskih igrača.

Ti zagrljaji su bili odraz Evropskog prvenstva kojeg uglavnom obilježavaju harmonija i sličnost, barem što se tiče zapadnoevropskih zemalja. Ujedinjena i uspješna Evropska unija postoji - ali ne u ekonomiji nego u fudbalu. Brojni izvještaji o rasističkim incidentima su stvorili pogrešnu sliku o prvenstvu.

U četvrtfinale koje počinje u četvrtak plasiralo se šest zemalja iz eurozone, plus Engleska i Češka Republika. U međuvremenu, timovi iz onoga što se smatra istočnom Evropom su eliminisani. Kao i Poljska, Češka Republika se postepeno u evropskoj svijesti pomjerila iz istočne u centralnu Evropu i, nakon toga, u fiskalno odgovornu sjevernu Evropu, ali ovaj put bez mijenjanja granica.

Eurozona, koja je zauzela sva tri mjesta na podijumu na dva posljednja Svjetska prvenstva, još uvijek je ispred kontinentalnog istoka u fudbalskom znanju. Za razlike od ekonomije, u fudbalu je južna Evropa uhvatila priključak sa ranije dominantnim sjeverom. Španci su aktuelni svjetski i evropski šampioni. Ranjena Grčka je izbacila Rusiju.

Brzi, disciplinovani fudbalski stil sa puno dodavanja se proširio Evropskom unijom. Čak su i Grčka i Engleska odbacile svoje vlastite neefikasne stilove. Utakmica Engleska - Italija u nedjelju neće biti još jedan tradicionalnni sukob između britanskih ratnika i italijanskih spletkaroša.

Zapadnoevropski fudbaleri sad pripadaju jednoj homogenizovanoj međunarodnoj profesionalnoj kasti, vrlo slično investicijskim bankarima. Za vrijeme utakmice između Francuske i Engleske, Francuz Samir Nasri je postigao gol protiv engleskog golmana, Joe Hearta. Nakon utakmice, dvojica igrača iz Manchester Cityja su proćaskali i zagrlili se. EURO 2012 je za fudbalere više sajam nego nastavak ranijih ratova.

Druženje i navijanje

Izvan terena, mediji su se fokusirali na rasizam: na kaznu od 80.000 eura koju je Evropska fudbalska asocijacija izrekla Hrvatskoj zbog rasističkih povika, na neo-nacistički transparant na utakmici na kojoj je igrala Njemačka, i na BBC-ijev program prije prvenstva u kojem su prikazani ukrajinski navijači kako pozdravljaju nacističkim pozdravom. Ovi događaji, međutim, ne označavaju pogoršavanje stanja sa evropskim rasizmom. Oni prije ukazuju na proces koji se dešava i u drugim sferama života: nametanje trenutnih zapadnoevropskih normi, predstavljenih kao "evropske vrijednosti", ostatku kontinenta.
Zagrljaj Andrija Ševčenka i Johna Teryja nakon utakmice između Ukrajine i Engleske
Zagrljaj Andrija Ševčenka i Johna Teryja nakon utakmice između Ukrajine i Engleske


Velika Britanija i Njemačka se bore protiv rasizma u javnom životu, kao i Sjedinjene Države čiji mediji sve više prate evropski fudbal. U takvoj klimi, banana koju su možda, a možda nisu, bacili hrvatski navijači na crnog italijanskog igrača Marija Balotellija postaje međunarodna vijest.

Naravno, nekoliko stotina hrvatskih i španskih navijača su uzvikivali neke sablasne rasističke parole. To ne bi trebalo nikoga iznenaditi. Istočna i južna Evropa nisu prošle decenije anti-rasističkog vaspitanja kao što je to slučaj u sjevernoj Evropi. Čak i u sjevernozapadnim zemljama, skoro petina glasača podržava anti-imigracijske stranke. U Velikoj Britaniji je 2010. zabilježeno skoro 40.000 zločina iz mržnje.

Nije onda ni čudo da u se gladijatoskoj areni kao što je fudbalski stadion čuje poneki prezira vrijedan povik.

Ipak, značajno je to ne koliko mnogo već koliko je malo napetosti bilo između navijača. Očekuje se da će čak i meč između Njemačke i Grčke u petak proći mirno, bez obzira na ekonomske razmirice između dvije zemlje.

Mladi muški navijači iz različitih zemalja druže se, ispijajući velike količine alkohola, u centrima gradova u kojima se igraju utakmice. Svaka grupa je odmah prepoznatljiva po bojama koje nosi. Nacije se bore jedna protiv druge ali je etničko nasilje zabilježeno samo jednom: ne između crnaca i bijelaca već između Poljaka i Rusa.

Na nesreću, meč između Poljske i Rusije je bio zakazan u Varšavi na ruski nacionalni praznik. Hiljade Rusa je prije meča marširalo i tuklo se sa Poljacima. Policija je koristila vodene topove. Bilo je 184 uhapšenih i oko 150 povrijeđenih.

Ali, kako je poljski premijer Donald Tusk rekao, "Ovo nije ulična bitka između Poljske i Rusije. Bilo je to nekoliko stotina budala koje pokušavaju skrenuti pažnju."

Ipak, harmonija koja karakteriše zapadnoevroposki fudbal ne širi se po čitavom kontinentu.
XS
SM
MD
LG