Specijalno tužilaštvo istražuje je li bilo nelegalnog prisluškivanja građana tokom vladavine Demokratske partije socijalista (DPS), koja je izgubila vlast u Crnoj Gori na izborima avgusta prošle 2020. godine.
U Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT) formiran je predmet koji je u fazi izviđaja, a više informacija nije moguće saopštiti zbog zaštite interesa postupka, saopštila je za Radio Slobodna Evropa (RSE) portparolka tužilaštva Sanja Jovićević, odgovarajući na pitanje da li je pokrenuta istraga o neovlašćenom, ili mimo zakonskih propisa, prisluškivanju građana, javnih i političkih ličnosti od strane Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB).
Nakon promjene vlasti u Crnoj Gori i formiranja nove Vlade uslijedile su smjene na čelu tajne službe. Specijalno državno tužilaštvo formirano je tokom trajanja bivše vlasti. Na njegovom čelu je Milivoje Katnić, čiji rad nove vlasti smatraju ispolitizovanim i selektivnim.
Potpredsjednik Vlade optužio smijenjenog direktora tajne službe
Da je Vlada Crne Gore odlučna da se obračuna sa službenicima ANB koji su protivzakonito pratili javne ličnosti, novinare i političare poručio je i potpredsjednik Vlade Dritan Abazović, koji je nedavno smijenjenog direktora tajne službe Dejana Peruničića označio nalogodavcem nezakonitog praćenja.
“Želim javno da optužim Dejana Peruničića da je on nalogodavac svih tih stvari zato što službenici agencije ne mogu preduzimati te aktivnosti, ukoliko nemaju nalog i naredbu direktora agencije. Da li je gospodinu Peruničiću neko iz državnog vrha, kriminalnih struktura ili neko drugo lice naređivalo njemu da daje takve protivzakonite naloge službenicima, on je dužan da kaže“, naveo je Abazović.
Peruničić se ovim optužbama nije oglašavao.
Abazović inča nije precizirao koji su novinari, političari i javne ličnosti bili pod tajnim nadzorom službenika ANB-a ali je naglasio da su dokazi priloženi Specijalnom državnom tužilaštvu.
“Ja sam rekao da su neki novinari praćeni, dokazi su priloženi tužilaštvu, jedan dio materijala jeste uništen. To su interne stvari službe. Dok se ne završi istraga, ne možemo da izlazimo sa pojedinostima. Za jedan slučaj postoji foto materijal, za drugi postoje zabilješke. Kada to bude prestalo da ima stepen tajnosti, građani će znati o kome se radi”, rekao je Abazović.
Novi šef bezbjednjaka: Građani prisluškivani, dokazi uništeni
Novopostavljeni direktor Agencije za nacionalnu bezbjednost Dejan Vukšić izjavio je da su pojedini pripadnici te službe nezakonito prisluškivali i pratili građane, a zatim, kako je saopštio za “Vijesti”, uništili dokumentaciju o tome nakon održanih parlamentarnih izbora 30. avgusta prošle godine.
Specijalno državno tužilaštvo je otvorilo istragu, te saslušava pripadnike Agencije o navodima direktora Dejana Vukšića.
Član skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu Raško Konjević iz Socijaldemokratske partije (SDP) je uputio zahtjev za kontrolnim saslušanjem direktora ANB-a Dejana Vukšića upravo zbog njegovih navoda o uništavanju dokumentacije o neovlašćenom prikupljanju podataka.
Kako nam je Konjević saopštio, do sada nije dobio odgovor o mogućem saslušanju direktora tajne službe.
Komentar iz redova DPS-a
U Demokratskoj partiji socijalista (DPS) ne smatraju da je Agencija za nacionalnu bezbjednost (ANB) politički zloupotrijebila informacije koje je sakupljala u prošlosti. Kako navodi Predrag Sekulić poslanik te partije, na čijem čelu je predsjednik države Milo Đukanović, zalažu se da se ispita sumnja u svaku eventualnu zloupotrebu Agencije.
„Vjerujem da je bilo dovoljno zakonski kontrolnih mehanizama da se tako nešto ne dešava ali zalažemo se za to da sve bude ispitano i da se sa časnih ljudi i profesionalaca koji rade u službi skine ljaga u narednom periodu“, izjavio je Sekulić za Radio Slobodna Evropa (RSE).
Prikupljanje podataka o civilnim aktivistima
Činjenica je da ANB jedna od najzatvorenijih institucija bezbjednosti i da je decenijama unazad optuživana za parapolitičko djelovanje, praćenje opozicionara i civilnih aktivista.
Jedan od civilnih aktivista Vuk Maraš više puta je do sada upućivao zahtjev Agenciji za nacionalnu bezbjednost o tome da li je nad njim sprovođeno tajno prikupljanje podataka. To je učinio i nedavno kada je javno objavljeno da je su pojedini službenici ANB nezakonito prikupljali podatke.
“Prije nekoliko godina kada smo tražili od ANB informaciju da li prikupljaju podatke o nama iz civilnog sektora i medija, dobili smo neke informacije da oni ne mogu da daju te informacije, a onda su dali neka nesuvisla obrazloženja koja su išla do nivoa da su se šalili i da ne prikupljaju podatke”, kaže Maraš.
Prije nekoliko godina Maraš je dobio presudu da je bio pod mjerama nadzora ali od strane policije.
“Opet nezakonito u okviru organizacije u kojoj sam ranije radio”, kaže Maraš dodajući da i sada ima novi zahtjev.
“Sada kad je izbila ova afera, tražio sam od ANB kao građanin da me informišu, da li prikupljaju podatke o meni. Ako vode evidenciju da mi omoguće uvid u dokumenta koja su o meni prikupljena. Sad čekam odgovor jer me zanima šta je bio pravni osnov. Ukoliko mi odgovore da nisu prikupljali podatke, tražiću informaciju da li se moje ime nalazi na listi ljudi čiji su dosijei uništeni, kao što se spekuliše“, navodi Maraš.
Maraš smatra da građani moraju znati ko su ljudi o kojima su se nezakonito prikupljali podaci.
Tajna služba, vlast i organizovani kriminal
Nebojša Medojević, jedan od lidera vladajućeg Demokratskog fronta (DF), konstatuje da tajna služba zahtjeva posebnu pažnju jer je prethodnih 30 godina bila, kako kaže, “u kohabitaciji sa organizovanim kriminalom a pod kontrolom do skoro vladajuće Demokratske partije socijalista”. Medojević je za radikalnu transformaciju sistema bezbjednosti.
“Trebalo je pokrenuti proces isključivanja onih koji su radili za DPS i onih koji su bili u kontaktu sa kriminalnim klanovima koji su veoma ozbiljni i postali bezbjednosna prijetnja.
Iako je dio parlamentarne većine koja je postavila novog direktora ANB, Medojević smatra da je u toku samo preuzimanje kontrole nad tom službom od strane drugih centara moći.
“Namjera nije da se služba očisti, profesionalizuje, depolitizuje i da se bavi onim što zakon o nje traži. Ovaj novi direktor nije izabrao taj put. Umjesto toga pokušava se, da se jedna garnitura ukloni, a da kontrolu nad službom preuzmu drugi i da se zadrži isti sistem rada”.
Medojević kaže da postoji mogućnost dodatne zloupotrebe nelegalno prikupljanih informacija.
“Stvorila se jedna veoma prljava atmosfera, može početi rat informacijama koje su se nezakonito prikupljale i tajnim dosijeima. Kuda će taj obračun da ide i ko će sve biti meta obračuna struktura u ANB teško je procijeniti, ali pratićemo”.
Civilni aktivista Vuk Maraš kaže da bi se procesuiranjem dijela službenika ANB-a postigla svrha, a to je da se građanima obezbijede uslovi da žive u zemlji u kojoj se ne zloupotrebljavaju institucije.
“Ono što je radila ANB, a o čemu se godinama govori ali niko nije imao mehanizme da to dokaže, jeste da je ta institucija ali i druge potpuno nezakonito primjenjivala mjere prisluškivanja i praćenja. Ne zato što se radi o licima koja su uključena u neke kriminalne aktivnosti, već zato što ta lica kritički misle i drugačije misle u odnosu na ono što je bilo postavljeno kao osnova od bivšeg režima (DPS)”, tvrdi Maraš.
Osobe koje su brutalno kršile građanska prava u Crnoj Gori treba da krivično odgovaraju, odnosno da da završe u zatvoru, zaključuje Maraš.
Potpredsjednik Vlade Dritan Abazović je naveo da su materijali iz protivzakonitog praćenja određenih lica od strane ANB završavali na portalu udar.me koji je bio aktivan do parlamentarnih izbora 30. avgusta 2020. godine. Nakon što je došlo do promjene vlasti u Crnoj Gori, web sajt je ugašen, a Abazović kaže da će država ući u trag autorima tog sajta.
Facebook Forum