Iako građani Bosne i Hercegovine žive skoro trideset godina pod toksičnim stresom i traumom, njihovo mentalno zdravlje ne razlikuje se od evropskih ili svjetskih standarda.
Sve ovo je zahvaljujući dobroj organizacija Sistema zaštite mentalnog zdravlja i velikoj otpornosti stanovništva, kažu stručnjaci.
Pomoćnik federalnog ministra zdravstva dr. Goran Čerkez kaže da se mentalno zdravlje stanovništva u BiH ne razlikuje od evropskih i svjetskih standarda, odnosno da jedna od četiri osobe ima neki od mentalnih problema.
"Dakle, situacija sa te strane je ista kao i u Evropi. Sa druge strane imamo faktore rizika koje vučemo iz prošlosti i koji su do dana današnjeg prisutni, bez obzira što mi mislili da je to bilo kratkotrajno, da je to bilo za vrijeme rata, da je rat prošao i da mi sada nemamo više tih trauma. Neka istraživanja koja su rađena u BiH pokazala su da ima 1,2 miliona ljudi koji imaju jedan od simptoma posttraumatskog stresnog poremećaja kao posljedice ratnih sukoba", kaže Čerkez.
BiH je, prema riječima Čerkeza, lider u regionu kada je u pitanju zaštita mentalnog zdravlja, a to može, kaže, zahvaliti dobroj organizaciji Sistema zaštite zdravlja u ovoj oblasti u oba bh entiteta i Distriktu Brčko.
'Sjajna u odnosu na uslove života'
U Federaciji BiH ima 44 centra za mentalno zdravlje, dok takvih centara u Republici Srpskoj ima 27.
Koordinator u 'Projektu mentalnog zdravlja u BiH' iz Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske Milan Latinović kaže da je registrovano oko 40.000 oboljelih pacijenata.
"Samo u Sistemu zaštite mentalnog zdravlja u Republici Srpskoj u toku godine pruži se oko 80.000 usluga od strane timova centara za zaštitu mentalnog zdravlja".
Nacionalni koordinator za mentalno zdravlje u RS dr. Biljana Lakić kaže da su u porastu stresom izazvana oboljenja, a da su sve više ugrožena i djeca.
"Taj toksični stres i ta nepovoljna životna iskustva u mladosti mijenjaju čak i fiziologiju našeg mozga, utiču na hormonski status, čak mijenjaju i DNK. Ali to nije nepopravljivo ako postoji kontinuirano prisustvo razumijevajuće i njegujuće odrasle osobe", navodi Lakić.
Klinički psiholog Nadežda Savjak smatra da je stanje mentalnog zdravlja stanovništva u BiH sjajna u odnosu na uslove života.
"Nekih trideset godina stanovništvo na ovim prostorima živi u uslovima toksičnog stresa, a broj mentalnih oboljenja, iako nema sistematske evidencije, ne povećava se bitno. Pilo se i prije rata, bilo je i šizofrenije i anksioznosti i prije rata, djeca su bila depresivna, bilo je pokušaja suicida. To je sad svakako malo učestalije, ali s obzirom na stepen toksičnosti društva, izgleda da su ljudska bića veoma otporna", objašnjava Savjak.
Od 2010. godine uz podršku Projekta mentalnog zdravlja postignuti su veliki pomaci po kojima je BiH postala lider u jugoistočnoj Evropi. Projekat provodi asocijacija 'XY', u saradnji sa entitetskim resornim ministarstvima.
Veliku pomoć BiH u ovoj oblasti pružila je i Vlada Švicarske koja je u proteklih osam godina kroz ovaj projekat donirala više od 8,5 miliona eura.
Facebook Forum