Malo ko je ostao ravnodušan nakon što je Demokratska stranka Borisa Tadića ocijenila legitimnim crnogorski prijedlog o savezu nezavisnih država i najavila dijalog sa Podgoricom.
Crnogorska priča o savezu suverenih država datira još od decembra 2000. godine kada je Đukanovićeva koalicija ponudila platformu o novim odnosima. Međutim, osim tadašnjeg srpskog premijera - pokojnog Zorana Đinđića - niko drugi iz srpskog državnog vrha nije želio ni da čuje ni da razmatra prijedlog o savezu suverenih država. Sada, pet godina kasnije, Boris Tadić je prvi srpski političar koji je javno progovorio o prijedlogu Podgorice.
Pitanje je, međutim, da li Demokratsku stranku valja uzimati za ozbiljno. Tadićeva partija je u opoziciji i nema mogućnost da upravlja Srbijom. Čak da se demokratama naprasno pridruži i Labusova G17, te dvije stranke su izrazita manjina. Koštuničine srpske demokrate, Šešeljevi radikali, Miloševićevi socijalisti baš kao i Karićeva „Snaga Srbije“ svađaju se oko mnogih stvari. Ali, po pitanju Crne Gore postigli su jedinstvo: svi su – u startu - odbacili priču o savezu suverenih država. Istovremeno, svi su za pregovore sa Kosovom koje je zvanično srpska pokrajina. Izgleda da će prije doći do razgovora srpskog i kosovskog premijera nego li Đukanovića i Koštunice.
To jeste indikativan podatak. Ideja o savezu suverenih država trebalo bi da prija uhu zvaničnog Beograda: takav savez omogućio bi srpskim vlastima miran nastavak pregovora o Kosovu a zadržale bi se kakve-takve državne veze sa Crnom Gorom. Ipak, zvanični Beograd je ideju o savezu suverenih država odbacio na neviđeno, bez namjere da uopšte sjedne za pregovarački sto.
Srpske reakcije na stav Demokratske stranke pokazale su – poput lakmus papira - kakvo je stvarno raspoloženje većine političkih stranaka u Srbiji. Ključni razlog za odbacivanje crnogorskog prijedloga o savezu suverenih država nije u tome što je ta ideja loša za Srbiju, već što većina srpskih stranaka ne želi da vidi Crnu Goru ravnopravnu u savezu sa Srbijom. Pet godina nakon Miloševićevog sloma, Miloševićeva ideja o Crnoj Gori kao 27 ili 28 izbornoj jedinici i dalje dominira u Srbiji.
I tu se negdje krije istina o budućnosti odnosa Srbije i Crne Gore: najveća ljubav uvijek se iskazuje sa velike udaljenosti, najjača mržnja najčešće se ispoljava u svakodnevici nasilnog braka. U dugačkoj istoriji dva naroda bili su u najvećoj bliskosti onda kada su im države bile odvojene, kada se političke elite nijesu borile za prevlast i kada nije bilo zakona velikih brojeva i preglasavanja oko državnih interesa. Nasuprot tome, istoriju zajedničkog života opterećivali su sumorni događaji iz 1918. godine, božićna pobuna ili pak decenijska nadgornjavanja komunističkih rukovodstava.
To možda djeluje poražavajuće, ali to je realnost koju mora da uvaži i zvanična Podgorica: iako zvuči optimistički najava Demokratske stranke, ideja o savezu suverenih država nema šansi da zaživi u Srbiji. Baš kao što ideja o zajedničkoj državi nema većinu u Crnoj Gori. I na kraju ostaje samo jedno rješenje: koliko god se bježalo od referenduma, referendum se pokazuje jedinom mjerom stvari i za Crnu Goru i za Srbiju.
Crnogorska priča o savezu suverenih država datira još od decembra 2000. godine kada je Đukanovićeva koalicija ponudila platformu o novim odnosima. Međutim, osim tadašnjeg srpskog premijera - pokojnog Zorana Đinđića - niko drugi iz srpskog državnog vrha nije želio ni da čuje ni da razmatra prijedlog o savezu suverenih država. Sada, pet godina kasnije, Boris Tadić je prvi srpski političar koji je javno progovorio o prijedlogu Podgorice.
Pitanje je, međutim, da li Demokratsku stranku valja uzimati za ozbiljno. Tadićeva partija je u opoziciji i nema mogućnost da upravlja Srbijom. Čak da se demokratama naprasno pridruži i Labusova G17, te dvije stranke su izrazita manjina. Koštuničine srpske demokrate, Šešeljevi radikali, Miloševićevi socijalisti baš kao i Karićeva „Snaga Srbije“ svađaju se oko mnogih stvari. Ali, po pitanju Crne Gore postigli su jedinstvo: svi su – u startu - odbacili priču o savezu suverenih država. Istovremeno, svi su za pregovore sa Kosovom koje je zvanično srpska pokrajina. Izgleda da će prije doći do razgovora srpskog i kosovskog premijera nego li Đukanovića i Koštunice.
To jeste indikativan podatak. Ideja o savezu suverenih država trebalo bi da prija uhu zvaničnog Beograda: takav savez omogućio bi srpskim vlastima miran nastavak pregovora o Kosovu a zadržale bi se kakve-takve državne veze sa Crnom Gorom. Ipak, zvanični Beograd je ideju o savezu suverenih država odbacio na neviđeno, bez namjere da uopšte sjedne za pregovarački sto.
Srpske reakcije na stav Demokratske stranke pokazale su – poput lakmus papira - kakvo je stvarno raspoloženje većine političkih stranaka u Srbiji. Ključni razlog za odbacivanje crnogorskog prijedloga o savezu suverenih država nije u tome što je ta ideja loša za Srbiju, već što većina srpskih stranaka ne želi da vidi Crnu Goru ravnopravnu u savezu sa Srbijom. Pet godina nakon Miloševićevog sloma, Miloševićeva ideja o Crnoj Gori kao 27 ili 28 izbornoj jedinici i dalje dominira u Srbiji.
I tu se negdje krije istina o budućnosti odnosa Srbije i Crne Gore: najveća ljubav uvijek se iskazuje sa velike udaljenosti, najjača mržnja najčešće se ispoljava u svakodnevici nasilnog braka. U dugačkoj istoriji dva naroda bili su u najvećoj bliskosti onda kada su im države bile odvojene, kada se političke elite nijesu borile za prevlast i kada nije bilo zakona velikih brojeva i preglasavanja oko državnih interesa. Nasuprot tome, istoriju zajedničkog života opterećivali su sumorni događaji iz 1918. godine, božićna pobuna ili pak decenijska nadgornjavanja komunističkih rukovodstava.
To možda djeluje poražavajuće, ali to je realnost koju mora da uvaži i zvanična Podgorica: iako zvuči optimistički najava Demokratske stranke, ideja o savezu suverenih država nema šansi da zaživi u Srbiji. Baš kao što ideja o zajedničkoj državi nema većinu u Crnoj Gori. I na kraju ostaje samo jedno rješenje: koliko god se bježalo od referenduma, referendum se pokazuje jedinom mjerom stvari i za Crnu Goru i za Srbiju.
