„Hvala bogu, konačno!“
Ovako emotivno je u izjavi za Radio Slobodna Evropa reagovao Ruben Fuks, bivši predsednik Saveza jevrejskih opština Srbije, ne skrivajući zadovoljstvo zbog odluke Višeg suda u Beogradu kojom je kao neosnovan odbijen zahtev predlagača za rehabilitaciju Milana Nedića, predsednika kvislinške Vlade Srbije za vreme nacističke okupacije u Drugom svetskom ratu.
Sud je rešenje doneo 11. jula, a detaljno obrazloženje dugo gotovo sto strana poslato je stranama u postupku. Saopšteno je samo da je odbijen - kako predlog za rehabilitaciju Nedića, tako i za povraćaj konfiskovane imovine njegovim naslednicima.
Odluka će biti objavljena na internet stranici Višeg suda u Beogradu kada postane konačna, a predlagači Nedićeve rehabilitacije imaju pravo žalbe Apelacionom sudu u roku od 30 dana.
- Više tekstova o rehabilitaciji Nedića: Hoće i spomenik Nediću / Ko vodi decu na fašističke mitinge? / Slavljenje Nedića čeka presudu
U saopštenju Suda navodi se da je kao neosnovan odbijen zahtev predlagača da se presudi da je "Milan Nedić lišen slobode bez sudske ili administrativne odluke kao žrtva progona iz političkih i ideoloških razloga".
Sud nije ukinuo Uredbu Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ) iz 1949. godine kojom je kolaboracionistički premijer proglašen za ratnog zločinca i na osnovu koje su mu oduzeta imovinska i građanska prava.
„Vi znate da se Zajednica jevrejskih opština angažovala i probala da se umeša u celu tu proceduru protiveći se zahtevu za rehabilitaciju Nedića. Naš i zahtev antifašista da učestvujemo u tom postupku Sud je osporavao sa proceduralne strane. Iako predlagači zahteva za njegovu rehabilitaciju imaju pravo žalbe Apelacionom sudu, veoma je dobro što je bar prvostepena odluka negativna“, ocenjuje Ruben Fuks.
(Video iz 2015. tokom procesa o rehabilitaciji Milana Nedića)
Istoričar Srđan Milošević za RSE kaže da je sudsko odbijanje zahteva za rehabilitaciju Milana Nedića - dobra vest.
„Bilo bi zaista ravno skandalu, na kakve smo, doduše, nažalost, navikli, da je do te rehabilitacije došlo, ali što se tiče značaja ove sudske odluke, mislim da je on ambivalentan. Previše se loših stvari dogodilo kada su u pitanju te rehabilitacije, rehabilitovani su i pojedinci koji su bili deo Nedićevog aparata. Mislim, naravno, i da je rehabilitacija pokreta Dragoslava Draže Mihailovića i samog Mihailovića bila, da vrlo eufemistički kažem, pogrešna, tako da se stvara utisak da je ovim, eto, zadovoljena neka pravda – 'pravi' kolaboracionisti nisu rehabilitovani, a rehabilitovan je, eto, Draža Mihailović, koji je tobož bio antifašista“, ocenjuje Srđan Milošević.
- Rehabilitacija Draže: Revizija istorije, slavlje i ogorčenje
- Rehabilitacija četničke ideologije ohrabriće ekstremiste
On se plaši da će na kraju cele rehabilitacijske priče ostati narativ da se Srbija na pravi način odnosi prema kolaboraciji, a da će borci protiv fašizma u koje se odjednom ubraja i Draža Mihailović ostati rehabilitovani.
Osim odbijenog zahteva za rehabilitaciju Milana Nedića, u Srbiji je 2015. godine odlukom Višeg suda u Beogradu poništena presuda kojom je Dragoljub Draža Mihailović, komandant Kraljevske vojske u otadžbini, 15. jula 1946. godine osuđen na smrt i dva dana kasnije streljan.
- Rehabilitacija Mihailovića je kruna na politički proces revizije istorije
- Da li se rehabilitacijom Mihailovića rehabilituje ideja o Velikoj Srbiji
Suđenje Mihailoviću, kako je naveo Sud, bio je političko-ideološki proces komunističkog režima, a sudsko veće nije bilo nadležno da se bavi utvrđivanjem činjenica da li je bio ratni zločinac ili ne. Na odluku o rehabilitaciji Dragoljuba Mihailovića, po važećem zakonu, nije postojalo pravo na žalbu i ona je konačna.
(Video. Ispred suda nakon odluke o rehabilitaciji Mihailovića)
Osim tog rešenja, Viši sud u Kraljevu je prvostepenom odlukom 2017. godine rehabilitovao nekadašnjeg četničkog komandanta Nikolu Kalabića.
Sud je utvrdio da se sedam odluka Državne komisije za utvrđivanje ratnih zločina okupatora i njihovih pomagača u Drugom svetskom ratu, donetih 1945. godine, koje se odnose na Nikolu Kalabića, smatraju ništavim. Takođe, ništavim se smatra i rešenje Sreskog suda u Mionici iz 1946. godine kojim je Kalabić proglašen narodnim neprijateljem i oduzeta mu imovina. Apelacioni sud u Beogradu još nije doneo drugostepenu odluku u tom procesu.
Postupak rehabilitacije Milana Nedića trajao je pune tri godine. Zahtev za njegovu rehabilitaciju potekao je od Srpskog liberalnog saveta, Udruženja političkih zatvorenika i žrtava komunističkog režima i porodice Nedić.
Kolaboracionistička Nedićeva vlada raspuštena je 4. oktobra 1944, a on je dva dana kasnije, sa većinom ministara, prebegao iz zemlje. Britanci su ga predali jugoslovenskim snagama 1. januara 1946. Prema zvaničnoj verziji, Nedić se ubio skokom kroz prozor zatvora Ozne i nikada formalno nije optužen ni osuđen.
Facebook Forum