Ričard Holbruk, specijalni predstavnik za Avganistan i Pakistan, Vašingtonu, 28. jul 2010.
Preminuo Ričard Holbruk
Veteran američke diplomatije Ričar Holbruk, koji je na prostorima bivše Jugoslavije najpoznatiji kao tvorac Dejtonskog sporazuma, umro je nakon operacije koja je izvedena pošto mu je pukla aorta.
Holbruk, koji je imao 69 godina, je umro dan prije 15 godišnjice zvaničnog potpisivanja Dejtonskog sporazuma, 14. decembra 1995. godine u Parizu.
Nakon što mu je pozlilo na sastanku američkom državnom sekretarkom Hilari Klinton u Vašingtonu u petak, hitno je prevezen u Univerzitetsku bolnicu Džordž Vašington, gde je prošao 20-stanu operaciju saniranja napukle aorte nakon čega je ostao u kritičnom stanju.
Poslednjih nekoliko godina obavljao je dužnost specijalnog predstavnika američkog predsednika Baraka Obame za Avganistan i Pakistan.
Barak Obama: Holbruk je SAD učinio snažnijom, sigurnijom i poštovanijom zemljom
Obama ga je nazvao "istinskim gigantom američke diplomatije". Holbruk je bio poznat po tome da je ratoborne vođe "privodio" za pregovarački stol.
"Mišel i ja smo tužni zbog smrti Ričarda Holbruka, istinskog diva američke spoljne politike koji je SAD učinio snažnijom, sigurnijom i poštovanijom zemljom", kazao je Obama i dodao da je Holbruk bio jedinstvena figura koja će biti zapamćena po neumornoj diplomatiji, ljubavi prema Americi i stalnom potragom za mirnim rešenjima.
Njegova smrt je došla nakon što je, krajem prošle nedelje, Obamina administracija poslednji izveštaj o američkoj politici u Avganistanu i Pakistanu.
(FOTO GALERIJA: Richard Holbrooke: Život u diplomatiji)
Fotogalerija
Richard Holbrooke: Život u diplomatiji
Klinton je rekla da su SAD izgubila jednog od vatrenih prvaka i najupornijeg javnog službenika.
"Bio je jedinstven, pravi politički vođa, i zbog toga je njegova smrt bolnija", napisala je usvom saopštenju državna sekretarka.
Balkanski Kisindžer
Njegovu reputaciju važne osobe u spoljnoj politici posebno je učvrstilo sklapanje Dajtonskog sporazuma, kojim je završio rat u Bosni i Hercegovini. Holbruk je imao nadimak "Buldožer".
Holbruk je rodjen 24. aprila 1941. godine u Njujorku i svoju diplomatsku karijeru počeo u 21. godinu u Vijetnamu, zahvaljujući znanju vijetnamskog jezika.
Sa 35 godina postaje pomoćnik američkog državnog sekretara za azijska pitanja, za vreme američkog predsednika Džimija Kartera. Za vreme njegovog mandata SAD su normalizovale diplomatske odnose sa Kinom.
Holbruk je jedno vreme bio generalni direktor banke Leman Braders, ali ga je ubrzo predsednik Bil Klinton 1993. godine imenovao za ambasadora u Nemačkoj.
Ričard Holbruk (desno), Herat, Afganistan, 23. avgust 2009.
Početkom 1995. godine ponovo postaje pomoćnik državnog sekretara, ali ovoga puta za za evropska pitanja. U tom svojstvu putovao je u bivšu Jugoslaviju za oživljavanje mirovnih pregovora i idejni je tvorac Dejtonskog, što u SAD smatraju jednim od najvećih američkih diplomatskih uspeha. U SAD je tada dobio nadimak "Kisindžer Balkana".
Od 1999. do 2001. godine, Holbruk je bio ambasador u UN.
Analitičari su ga smatrali potencijalnim državnim sekretarom za vreme administracije Klintona i Obame.
Holbruk je bio s Hilari Klinton 20. jula u Kabulu na međunarodnoj konferenciji, kako bi podržao projekat avagnistanskog predsednika Hamida Karzaija da do kraja 2014. godine avganistanske snage same osiguraju bezbednost zemlje.
On je nedavno posle velikih poplava u Pakistanu tražio od Evropske unije slanje pomoći za rekonstrukciju te zemlje.
Bio je oženjen poznatom američkom novinarkom Kati Marton, koja je vodila Međunarodni komitet za zaštitu novinara sa sedištem u Njujorku.
Rekacije u regionu na Holbruka
Reakcije u regionu
Haris Silajadžić, bivši član član Predsjedništva BiH nakon rata i učesnik pregovora u Dejtona, je rekao da je Holbruk bio "ono najbolje što je američka diplomatija mogla ponuditi."
"On je bio nekonvencionalan diplomata, nije mario za diplomatske smetnje, to se nekima nije sviđalo ali on je bio takav. Bio je fokusiran na cilj i uradio je svoj posao," rekao je Silajdžić, koji je u ratu bio ministar vanjskih poslova i premijer BiH.
Holbruk je bio čovjek pun energije, vrlo energičan u objašnjavanju svojih stavova i "biće upamćen kao simbol Dejtonskog mirovnog sporazuma", rekao je sarajevski novinari bivši urednik sedmičnika Dani Senad Pećanin:
"Bio je jedan od ključnih međunarodnih pregovarača koji je obezbijedio uslove za održavanje ove konferencije u Dejtonu u Ohaju koja je okončala rat u BiH."
"Gospodin Holbruk mi je rekao da mu je bilo žao zbog nekih ustavnih rješenja koja su usvojena u okviru Dejtonskog sporazuma i koja jos uvijek uzrokuju mnoge probleme u BiH."
Predrag Simić, profesor međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Beogradu i bivši ambasador Srbije u Parizu, smatra Dejtonski mnirvni sporazum "remek-djelom američke diplomatske tradicije čiji je Holbruk izdanak."
"Sam činjenica da evo i danas, ravno 15 godina nakon njegovog potpisivanmje, Dejtonski sporazum predstavlja jedinu formu mira u Bosni i Hercegovini," rekao je Simić.
Jakup Krasniqi, privremeni predsjednik Kosova, je rekao da su Holbrukove zasluge za "slobodno, nezavisno i suvereno Kosovo je bila i ostale velike."
"Uvijek smo ga gledali kao nekoga sa visokim osjećajem za politiku i diplomatiju, kao nekoga ko snažno podržava procese na Kosovu i, naravno, njegov dopinos na kosovskom putu izgradnje demokratskih institucija je ogroman."
Ričard Holbruk (desno), Herat, Afganistan, 23. avgust 2009.
