U četiri opštine sa srpskom većinom na severu Kosova, Severnoj Mitrovici, Leposaviću, Zvečanu i Zubinom Potoku, 18. decembra izabrani su predsednici skupština opština nakon čega su odbornici u svim opštinama izglasali izlazak iz Asocijacije kosovskih opština.
Ovakva odluka dolazi nakon što su gradonačelnici iz Srpske liste početkom decembra preuzeli vlast u četiri opštine na severu i najavili “neophodnost sprovođenja detaljne pravne i finansijske analize zatečenog stanja, kako bi se u narednom periodu donele odluke u skladu sa zakonom i u najboljem interesu građana“.
Gradonačelnik Severne Mitrovice Milan Radojević je obrazlažući zahtev za izlazak iz Asocijacije kosovskih opština rekao da to nikada nije bila želja većinskog srpskog stanovništva, već da se radilo o „političkoj odluci“.
Severnu Mitrovicu, Leposavić, Zvečan i Zubin Potok su od maja 2023. vodili albanski gradonačelnici nakon što su su oni iz Srpske liste novembra 2022. podneli ostavke tokom kolektivnog istupanja Srba iz institucija kako bi se usprotivili odlukama Vlade u Prištini. Potom su bojkotovali i izborne procese.
Ove opštine su se od avgusta do septembra 2023. priključile Asocijaciji kosovskih opština koja deluje kao nevladina organizacija sa ciljem razmene iskustava i zaštite interesa svojih članica.
Tome se usprotivila Srpska lista ocenivši da odluka „nije doneta u korist građana i da je nelegitimna“.
Tada je reagovao i predsednik Srbije Aleksandar Vučić uz ocenu da opštine sa srpskom većinom treba da budu deo Zajednice opština sa srpskom većinom koja je dogovorena u okviru dijaloga Kosova i Srbije o normalizaciji odnosa sa ciljem da pripadnici srpske zajednice dobiju veću autonomiju.
Dolaskom albanskih gradonačelnika na vlast 2023. lokalne vlasti su, pored ostalog, preuzimale objekte u njihovom vlasništvu u kojima su funkcionisale srpske institucije, zabranile „nelegalnu“ gradnju koju je finansirala Srbija ili najavljivale rušenje bespravno izgrađenih naselja.
Opština Severna Mitrovica sredinom ove godine potpisala je memorandum o razumevanju sa opštinom Južna Mitrovica koji je predviđao izgradnju mostova preko reke Ibar za pešake i automobile, što je podržala Vlada Kosova.
Srpska lista je najavila da će zatražiti reviziju svih ovih odluka.
Zakon o lokalnoj samoupravi predviđa da se za neku odluku ili drugi akt opštine neusaglašen sa Ustavom i zakonima može zatražiti ponovno razmatranje od strane nadzornog organa, u ovom slučaju Ministarstva lokalne samouprave, ili druge odgovorne institucije Vlade Kosova.
U četvrtak 18. decembra u Severnoj Mitrovici je na redovnoj sednici za predsednika skupštine opštine izabran Nemanja Biševac, u Zvečanu Srđan Milosavljević, u Leposaviću Marko Rakić i u Zubinom Potoku Nemanja Jakšić.