Neodlučnost Washingtona da proglasi kraj Korejskog rata dok Sjeverna Koreja ne odustane od svog nuklearnog arsenala mogla bi ga suprotstaviti ne samo sa Pjongjangom, već i sa savezničkom Južnom Korejom, piše Reuters u analizi.
Korejski rat koji je trajao od 1950. do 1953. završio je sa primirjem, a ne sa mirovnim sporazumom, pa su Sjedinjenje Države još uvijek tehnički u ratu sa Sjevernom Korejom.
Komanda Ujedinjenih nacija obilježila je 65. godišnjicu primirja na ceremoniji u utvrđenoj demilitarizovanoj zoni koja dijeli dvije Koreje od završetka rata.
Sjevernokorejski veterani rata, u kojem je poginulo 1,2 miliona ljudi, okupili su se u Pjongjangu.
Lideri Sjeverne i Južne Koreje složili su se na aprilskom samitu da ove godine rade sa Ujedinjenim nacijama i Kinom, koja je također imala veliku ulogu u ratu, kako bi primirje zamijenili sa mirovnim sporazumom.
U junu, američki presjednik Donald Trump i sjevernokorejski lider Kim Džong Un su potpisali izjavu u kojoj su rekli da će pokušati “da uspostave nove odnose između SAD i DNRK u skladu sa željma ljudi iz obje zemlje za mirom i prosperitetom”, koristeći inicijale za zvanično ime Sjeverne Koreje, Narodna Demokratska Republika Koreja.
Vaš browser nepodržava HTML5
Trump i Kim: Potpisana historijska deklaracija
Kim se uopšteno obavezao na “denuklearizaciju Korejskog poluostrva” ako Sjedinjene Države i saveznici odustanu od njihove “agresivne” politike, a Sjever je jasno stavio do znanja da zvanični završetak rata smatra ključnim za spuštanje tenzija.
Mnogi stručnjaci i zvaničnici u Washingtonu strahuju da bi potpisivanje mirovnog sporazuma moglo oslabiti međunarodni pritisak za koji smatraju da je Kima natjerao na pregovarački sto.
On bi također mogao ugroziti decenijama dugo vojno savezništvo SAD sa Južnom Korejom i mogao bi oslabiti razloge za opravdanost daljnjeg ostanka američkih trupa na poluotoku.
“Uopšteno govoreći, jedna strana prvo želi denuklearizaciju, a zatim normalizaciju odnosa, a druga strana želi prvo normalizaciju, a onda denuklearizaciju,” rekao je Christopher Green, viši savjetnik u Međunarodnoj kriznoj grupi (ICG).
Sjeverna Koreja kaže da je poduzela korake ka zaustavljanju svog nuklearnog razvoja, uključujući moratorijum na testiranje projektila i nuklearne bombe, i uništila svoj jedini poznati centar za nuklearno testiranje, te rasformirala jedno raketno postrojenje.
Američki zvaničnici su pohvalili te poteze, ali su i dalje skeptični. Američki državni sekretar Mike Pompeo je rekao Kongresu u srijedu da Sjeverna Koreja nastavlja da proizvodi gorivo za nuklearne bombe.
Glasnogovornik američkog Stejt Departmenta je izjavio da iako je “mir na Korejskom poluostrvu cilj koji dijeli cijeli svijet, međunarodna zajednica neće prihvatiti Sjevernu Koreju sa nuklearnim oružjem.
“Kao što smo i prije rekli, posvećeni smo izgradnji mirovnog mehanizma sa ciljem zamjene Sporazuma o primirju kad Sjeverna Koreja bude denuklearizovana,” napisao je glasnogovornik u emailu.
- Sumnje na obje strane
Proteklih sedmica, Pjongjang je obnovio pozive za proglašenjem kraja rata, nazivajući to “prvim procesom za mir” i ključnim načinom kako Sjedinjene Države mogu dati na težini sigurnosnim garancijama.
“Usvajanje deklaracije o završetku rata je prvi i najvažniji proces u svjetlu okončanja ekstremnog neprijateljstva i uspostavljanja novih odnosa između DNRK I SAD,” saopštio je sjevernokorejski državni mediji u srijedu.
Nakon što je Pompeo posjetio Pjongjang radi razgovora, državni mediji su su citirali glasnogovornika sjevernokorejskog Ministarstva vanjskih poslova koji je kritizirao američku delegaciju zbog nespominjanja ideje o mirovnom režimu.
“Čini se da je očigledno da i kada Sjeverna Koreja iskreno pregovara, nisu spremni da se odreknu nuklearne sposobnosti u nedostatku mirovnog Sistema koji njihovom režimu daje sigurnost,” kazao je Green iz ICG-ja.
Mnogi zvaničnici u Washingtonu su zabrinuti da bi rano proglašenje mira moglo dovesti do kolapsa savezništva između SAD i Južne Koreje i poziva da američke trupe napuste Korejsko poluostrvo, dodao je on.
- Ostali igrači
Sjevernokorejeki lideri su se 1953, usprotivili ideju o primirju koje je ostavilo poluostrvo podijeljenim i nisu ga potpisali. Sporazum su potpisali komandant Armije Sjeverne Koreje, američki komandant komande UN-a, i komandant "volontera kineskog naroda".
I dok južnokorejski lideri kažu da su posvećeni punoj denuklearizaciji Sjeverne Koreje, pokazali su više fleksibilnosti po pitanju pravog momenta za mirovni sporazum nego njihovi američki saveznici.
Južnokorejski minister za ujedinjenje Cho Myoung-gyon u utorak je izjavio da je moguće proglasiti završetak rata ove godine.
“Mi smo u konsultacijama sa Severom i sa Sjedinjenim Državama u tom pravcu," izjavio je on na sjednici Parlamenta, dodavši da bi trostrana deklaracija bila dio početne faze denuklearizacije.
Kina kaže da je otvorena za učešće u tom procesu.
Na sastanku sa sjevernokorejskim ministrom vanjskih poslova Ri Yong Hoom u Pjongjangu u četvrtak, kineski zamjenik ministra vanjskih poslova Kong Xuanyou je rekao da Kina podržava proces pomirenja između Sjevera i Sjedinjenih Država, saopštilo je kinesko Ministarstvo vanjskih poslova.
Kina je spremna da radi naporno sa svim stranama na promociji procesa uspostavljanja “mirovnog mehanizma” za Korejsko poluostrvo, rekao je Kong, ali nije saopštio više detalja.