(Autor: Golnaz Esfandiari, priredila: Dinka Jurković)
Pored mnogih represivnih mjera koje vlasti u Teheranu upotrebljavaju protiv masovnih protesta sada se pridružila još jedna, ali prevetivna. Naime, vlasti žele da se izučavanje društvenih nauka na iranskim univerzitetima ¨prilagodi¨ islamskoj vjeri.
Iranski zvaničnik, Abolfazl Hassani, objavio je promjene u oktobru. Procijenio je da je izučavanje desetina predmeta iz oblasti prava, filozofije, političkih nauka, menadžmenta, ljudskih prava kao i predmeti iz oblasti prava žena, zasnovano na zapadnim standardima i nisu u skladu sa islamskim fundamentalizmom.
Zato su objavljene restrikcije i ograničenja u studiranju 12 takvih predmeta na svim univerztitetima kao i naredba da se učenje iz tih oblasti dovede u sklad sa islamom.
Hassani je, također, izjavio da otvaranje novih katedri iz 12 oblasti društvenih nauka neće biti dozvoljeno.
Analiza sadržaja, kaže on, pokazala je da 70 posto sadržaja studija podliježe reviziji. Sve će one biti dovedene u sklad sa vjerskim učenjem u Iranu i promjene treba da budu sprovedene do ljeta 2011-e godine.
Promatrači povod ovim promjenama vide u govoru vjerskog lidera ajatolaha Khameneija još u augustu 2009-e godine. On je tada kritizirao studije društvenih nauka jer one dovode do sumnje u religiji i oko religijskih principa.
Profesori otuženi da su korumpirani
Njegova kritika brzo je našla plodno tlo među ostalim zvaničnicima. Predsjednik Vrhovnog suda Javad Larijani se pri tom fokusirao na kritiku studija psihologije i sociologije tvrdeći da je studiranje ovih predmeta u stvari ¨propagandni rat¨ protiv Irana.
Ayatollah Mohammad Taghi Mesbah-Yazdi , septembar 2010Duhovni mentor predsjednika Irana, Mohammad Taghi Mesbah Yazdi, koji inače pripada eksgtremnoj klerikalnoj desnici, optužio je profesore sa studija prava i političkih nauka da su ¨korumpirani¨ i optužio ih da su na časovima ustvari ¨trenirali¨ one koji su učestvovali u masovnim protestima nakon reizbora iranskog predsjednika 2009-e godine.
Studenti, sa kojima je dopisnica RSE razgovarala su, naravno zabrinuti. Jedan od njih koji nam je dozvolio da ga citiramo bez pominjana pravog imena, kaže da su pravi uzroci u tome što društvene studije ne toleriraju fanatičan način razmišljanja ¨a fanatici danas vladaju Iranom¨.
Ovaj student socijalnih nauka u Teheranu kaže da obračun sa društvenim naukama je u stvari pokušaj da se spriječi kritičan način razmišljanja i da se slijepo prihvaćaju odluke vlasti.
Studenti misle da će i ovaj pokušaj vlasti propasti. ¨Cirkulacija ideja nije ograničena na univerzitete, čak bih rekao da je u nezvaničnim krugovima širenje novih ideja još i šire nego na univerzitetima¨ - kaže jedan od njih.
Drugi dodaje da nikakva ¨islamizacija¨ društvenih nauka nije moguća. Vlasti ne mogu utjecati na društvene nauke jer među njima nema ni jednog jedinog autoriteta u toj oblasti. ¨Oni koji sjeku ruke sada žele da mijenjaju ljudska prava. Oni uvode zakone od prije 1.400 godina i žele ih primjeniti!¨
Slično gorkom iskustvu SSSR-a
Studentski protesti na Amirkabir Univerzitetu, decembar 2009I studenti i promatrači vide uvođenje ovih promjena i kampanju protiv društvenih nauka kao dio pojačane represije protiv univerziteta i studenata koji su bili u centru prošlogodišnjih protesta protiv predsjednika Ahmadinedžada i vlade.
Jedan od studenata koji je bio i uhapšen te proveo neko vrijeme u zatvoru kaže da vlasti sprovode osvetu prema univerzitetima i studentima te da su ¨društvene nauke na optuženičkoj klupi¨ u Iranu. On predviđa reakciju studenata i profesora, predviđa i proteste koji će vlastima biti izgovor za još oštrije akcije.
Jedan iskusniji član najveće reformističke grupe u Iranu, Advar Tahkim Vahdat, i njenog Političkog komiteta predviđa i mogućnost da mnogi profesori napuste zemlju. ¨Pridružiće im se i najtalentiraniji studenti, a oni koji ne budu mogli napustiti Iran prestaće studirati društvene nauke¨ - kaže on za naš radio.
Opozicija režimu ne ćuti. Bivši predsjednik, Mohammad Khatami, upozorava na nesagledive posljedice ovakvih odluka:
¨Kada je u srednjem vijeku bogobojažljivost dominirala u svakom obliku života ljudi su počeli da napuštaju religiju jer je sveto postalo i ono što nije sveto.¨
Napad na društvene nauke podsjeća na ¨gorko iskustvo SSSR-a i drugih totalitarnih režima u Evropi koji su ograničavali život ljudima.¨ - kaže Hossein Musavi, lider opozicije. On dodaje da će oni koji kopiraju totalitarne režime iz istočne Evrope završiti kao i ti režimi.
Jedan od njegovih savjetnika, Amir Arjomand, koji je napustio zemlju nakon što je bio optužen od iranskih vlasti za ¨akademski državni udar¨ nedavno je na jednom predavanju u Berlinu predložio rješenje - osnivanje ¨on line¨ univerziteta društvenih nauka.
Pored mnogih represivnih mjera koje vlasti u Teheranu upotrebljavaju protiv masovnih protesta sada se pridružila još jedna, ali prevetivna. Naime, vlasti žele da se izučavanje društvenih nauka na iranskim univerzitetima ¨prilagodi¨ islamskoj vjeri.
Iranski zvaničnik, Abolfazl Hassani, objavio je promjene u oktobru. Procijenio je da je izučavanje desetina predmeta iz oblasti prava, filozofije, političkih nauka, menadžmenta, ljudskih prava kao i predmeti iz oblasti prava žena, zasnovano na zapadnim standardima i nisu u skladu sa islamskim fundamentalizmom.
Zato su objavljene restrikcije i ograničenja u studiranju 12 takvih predmeta na svim univerztitetima kao i naredba da se učenje iz tih oblasti dovede u sklad sa islamom.
Hassani je, također, izjavio da otvaranje novih katedri iz 12 oblasti društvenih nauka neće biti dozvoljeno.
Analiza sadržaja, kaže on, pokazala je da 70 posto sadržaja studija podliježe reviziji. Sve će one biti dovedene u sklad sa vjerskim učenjem u Iranu i promjene treba da budu sprovedene do ljeta 2011-e godine.
Promatrači povod ovim promjenama vide u govoru vjerskog lidera ajatolaha Khameneija još u augustu 2009-e godine. On je tada kritizirao studije društvenih nauka jer one dovode do sumnje u religiji i oko religijskih principa.
Profesori otuženi da su korumpirani
Njegova kritika brzo je našla plodno tlo među ostalim zvaničnicima. Predsjednik Vrhovnog suda Javad Larijani se pri tom fokusirao na kritiku studija psihologije i sociologije tvrdeći da je studiranje ovih predmeta u stvari ¨propagandni rat¨ protiv Irana.
Studenti, sa kojima je dopisnica RSE razgovarala su, naravno zabrinuti. Jedan od njih koji nam je dozvolio da ga citiramo bez pominjana pravog imena, kaže da su pravi uzroci u tome što društvene studije ne toleriraju fanatičan način razmišljanja ¨a fanatici danas vladaju Iranom¨.
Ovaj student socijalnih nauka u Teheranu kaže da obračun sa društvenim naukama je u stvari pokušaj da se spriječi kritičan način razmišljanja i da se slijepo prihvaćaju odluke vlasti.
Studenti misle da će i ovaj pokušaj vlasti propasti. ¨Cirkulacija ideja nije ograničena na univerzitete, čak bih rekao da je u nezvaničnim krugovima širenje novih ideja još i šire nego na univerzitetima¨ - kaže jedan od njih.
Drugi dodaje da nikakva ¨islamizacija¨ društvenih nauka nije moguća. Vlasti ne mogu utjecati na društvene nauke jer među njima nema ni jednog jedinog autoriteta u toj oblasti. ¨Oni koji sjeku ruke sada žele da mijenjaju ljudska prava. Oni uvode zakone od prije 1.400 godina i žele ih primjeniti!¨
Slično gorkom iskustvu SSSR-a
Jedan od studenata koji je bio i uhapšen te proveo neko vrijeme u zatvoru kaže da vlasti sprovode osvetu prema univerzitetima i studentima te da su ¨društvene nauke na optuženičkoj klupi¨ u Iranu. On predviđa reakciju studenata i profesora, predviđa i proteste koji će vlastima biti izgovor za još oštrije akcije.
Jedan iskusniji član najveće reformističke grupe u Iranu, Advar Tahkim Vahdat, i njenog Političkog komiteta predviđa i mogućnost da mnogi profesori napuste zemlju. ¨Pridružiće im se i najtalentiraniji studenti, a oni koji ne budu mogli napustiti Iran prestaće studirati društvene nauke¨ - kaže on za naš radio.
Opozicija režimu ne ćuti. Bivši predsjednik, Mohammad Khatami, upozorava na nesagledive posljedice ovakvih odluka:
¨Kada je u srednjem vijeku bogobojažljivost dominirala u svakom obliku života ljudi su počeli da napuštaju religiju jer je sveto postalo i ono što nije sveto.¨
Napad na društvene nauke podsjeća na ¨gorko iskustvo SSSR-a i drugih totalitarnih režima u Evropi koji su ograničavali život ljudima.¨ - kaže Hossein Musavi, lider opozicije. On dodaje da će oni koji kopiraju totalitarne režime iz istočne Evrope završiti kao i ti režimi.
Jedan od njegovih savjetnika, Amir Arjomand, koji je napustio zemlju nakon što je bio optužen od iranskih vlasti za ¨akademski državni udar¨ nedavno je na jednom predavanju u Berlinu predložio rješenje - osnivanje ¨on line¨ univerziteta društvenih nauka.
