Vlada Sjeverne Makedonije saopštila je da će obustaviti korištenje ruskog antivirusa Kaspersky kada Evropska unija (EU) uvede bilo koju specifičnu mjeru ili zabrani njegovo korištenje.
Makedonske vlasti navele su kako inače provode sve restriktivne mjere u vezi sa Rusijom.
Ranije je Radio Slobodna Evropa javio da se ruski softver koristi u državnim institucijama, iako je u mnogim zemljama "na crnoj listi".
Prema podacima Biroa za javne nabavke Sjeverne Makedonije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo finansija, Ministarstvo prosvjete, kompleks državnih zdravstvenih klinika, sudovi i mnoge opštine i druge institucije koriste usluge ruskog Kasperski antivirusa.
To je izazvalo zabrinutost za sigurnost računara u ovim institucijama.
"Sjeverna Makedonija primjenjuje sve restriktivne mjere EU u vezi sa Rusijom i kada se na nivou EU usvoji određena mjera ili zabrana korištenja Kasperskog, biće poduzete odgovarajuće mjere", navodi se u odgovoru Vlade Sjeverne Makedonije za Radio Slobodna Evropa.
U odgovoru Vlade se navodi da, iako u EU ili NATO-u ne postoji zabrana ili regulativa za korišćenje Kasperskog, u toku su rasprave o ovom pitanju na nivou EU, NATO-a i SAD.
Prema istraživanju Radija Slobodna Evropa, antivirusni program ruskog proizvođača Kaspersky koristi se i u drugim državama regije.
Ko u regionu koristi 'Kasperski'?
Kompanija koja je na "crnim listima" u mnogim državama svjeta stara se o bezbjednosti računara u državnim institucijama Bosne i Hercegovine (BiH), uključujući i Predsjedništvo.
Antivirusni program ruskog proizvođača "Kasperski" (Kaspersky) koristi više od 50 bh. institucija. Među njima su, osim pomenutog Predsjedništva BiH, Savjet ministara, Oružane snage i Državna agencija za istrage i zaštitu (SIPA), potvrđeno je za RSE iz Generalnog sekretarijata Savjeta ministara BiH.
Do kraja 2022. godine od ruskog proizvođača je kupljeno 1.300 licenci Kasperski antivirusa. Tada je kupljeno dodatnih 200, kada je Sekretarijat sklopio ugovor sa banjalučkom firmom "Prointer", vrijedan nešto manje od 18 hiljada evra.
Prema podacima sa Portala javnih nabavki, u Srbiji je Kaspersky u prethodne više od dvije godine nabavilo 14 institucija, koje se finansiraju iz republičkog budžeta. Ukupna vrijednost zaključenih ugovora za nabavku Kaspersky sistema od početka 2021. zaključno sa 30. martom 2023. iznosi više od 870.000 evra.
Među institucijama koje su nabavile ruske sisteme su između ostalih MUP, medijski javni servis RTS, javna preduzeća Srbijagas i Infrastruktura Železnice Srbije.
Kaspersky nema registrovano predstavništvo u Srbiji. Njihove proizvode u Srbiji prodaju i instaliraju druge kompanije. Postoji registrovan sajt Kaspersky.rs na kome se nalaze informacije o proizvodima na srpskom jeziku.
U Crnoj Gori, Ministarstvo javne uprave je nadležno za zaštitu računara od virusa. Iz ove institucije kažu za RSE da iz bezbjednosnih razloga ne mogu navesti šta koriste, ali da se ne radi o ruskom proizvodu.
Kaspersky se ne koristi ni u institucijama Kosova, potvrđeno je za RSE iz tamošnjeg MUP-a.
Vlada Sjedinjenih Država zabranila je upotrebu ovog antivirusnog softvera u svim vladinim agencijama 2017. godine zbog navoda o saradnji sa ruskom Federalnom sigurnosnom službom (FSB), što je kompanija demantovala.
Evropski parlament je 2018. godine zatražio od institucija EU da prestanu da koriste proizvode ruske kompanije u svojoj opremi.
