Priredila: Marketa Chlebovska
Češke vlasti istražuju smrt avganistanskog vojnika, kojeg se smatralo krivim za ubistvo i ranjavanje čeških vojnika u NATO misiji u toj zemlji 2018. godine, a nakon diplomatskog pisma koje je početkom juna stiglo u Prag od vlasti Avganistana.
Državno tužilaštvo Češke Republike počelo je prije sedam dana krivično gonjenje četiri osobe u okviru istrage smrti vojnika avganistanskih snaga sigurnosti Ahidulaha Čana, koji je bio pod optužbom da je u zatvoru međunarodnih snaga u Avganistanu 2018. ubio češkog vojnika Tomaša Prohasku.
Češko tužilaštvo, međutim, kako je saopšteno, zasad samo tereti četiri osobe da smrt avganistanskog vojnika nisu prijavili nadređenom, za šta je češkim zakonom predviđena trogodišnja zatvorska kazna. Iz Tužilaštva nisu željeli dati više detalja.
Početkom juna Avganistan je poslao Češkoj diplomatsko pismo u vezi s ovim slučajem, a češko je Ministarstvo spoljnih poslova pripremilo odgovor, potvrdila je za internetski portal iROZHLAS.cz Zuzana Štihova, portparolka tog ministarstva. Ministarstvo je, međutim, navelo da sadržaj pisama nije za javnost.
Cijeli slučaj istražuje češka vojna policija. Ministarstvo odbrane i vojska kažu kako se incident istražuje standardnim metodama i kako se vjeruje da vojnici nisu prekršili zakon.
Ipak, vojna policija je ipak privela četiri osobe u gradu Prostjejov u Češkoj, sjedištu 601. jedinice specijalnih snaga koja je djelovala u Avganistanu u vrijeme incidenta, kako su saopštile vlasti.
Te su se četiri osobe našle pod krivičnim gonjenjem, ali s obzirom da slučaj nije zaključen, Mihal Muravski iz državnog tužilaštva je rekao da ne može iznositi detalje slučaja.
Šta se desilo u zatvoru međunarodnih snaga?
Češki vojnik Tomaš Prohaska ubijen je, a dva vojnika još ranjena u avganistanskoj provinciji Herat, 22. oktobra 2018. Iz NATO-a su tada rekli da je, prema indicijama kojim oni raspolažu, napad organizovao jedan avganistanski vojnik, dok je Njujork tajms tada objavio da se radi o avganistanskom vojniku Ahidulahu Čanu.
Nakon napada, Čan je iz zatvora međunarodnih snaga vraćen avganistanskoj vojsci navodno u nesvjesnom stanju, teško ranjen sa očiglednim posljedicama mučenja i prebijanja. Ubrzo nakon toga je umro.
Njujork tajms je u novembru 2018. objavio članak koji govori o istrazi vezanoj za američke i češke vojnike koji su navodno počinili ubistvo avganistanskog vojnika, a češki ministar odbrane odbacio je tada mogućnost da su češki vojnici učestvovali u ubistvu vojnika.
Napadi u kojima su stradali češki vojnici
Prethodno su češki vojnici u Avganistanu bili žrtve još nekoliko napada.
Prvi se desio u avgustu 2018, kada su ubijena tri vojnika u napadu bombaša samoubice. Aleš Opata, načelnik Generalštaba Vojske Republike Češke, nakon toga je za državnu televiziju izjavio da je cilj češke vojske da nađe i kazni krivce za smrt čeških vojnika.
"Niko neće nekažnjivo ubijati češke vojnike u Avganistanu", rekao je tada Opata.
Akciju potrage za napadačima, koja je uslijedila, prema izvorima lista Lidove novini, izvela je 601. specijalna jedinica iz Prostjejova, a u akciji je jedan napadač poginuo, a drugi je uhapšen.
Češka televizija je objavila podatak da je u toj akciji bilo više mrtvih, što je iniciralo medijske špekulacije da istraga koju je vodila ta jedinica nakon ubistva čeških vojnika, nije bila sasvim u skladu s vojnom intervencijom već se više išlo na odmazdu. Ove navode Češka je odbacila.
Nakon toga je u oktobru 2018. ranjeno pet vojnika u napadu koji se desio tako što je pored vojnog blindiranog vozila eksplodirao civilni automobil.
Ponovo su se u medijima pojavile špekulacije da je ovaj napad bio osveta za ubistvo i hapšenje Avganistanaca, koje se desilo ranije tokom 2018. godine.
Podaci NATO sugerišu, međutim, da je cilj napada bio cijela kolona vozila međunarodne koalicije, a da su u eksploziji slučajno ranjeni samo Česi.
Facebook Forum