Paul Taylor (Reuters)
Nazivaju ga Briselskim konsenzusom. Sistem vjerovanja zasnovan na dogovorima Evropske unije pomaže objasniti rastući jaz između političkih elita i običnih građana, što bi moglo dovesti do političkog zemljotresa tokom majskih izbora u Evropskom parlamentu.
Ova vjerovanja se uveliko smatraju samopotvrdnim istinama u Evropskoj komisiji i Evropskoj centralnoj banci, ali ih birači često smatraju uzrokom svojih nedaća umjesto rješenjima.
Ova nejednakost, pogoršana četverogodišnjom krizom i rastom nezaposlenosti zbog dužničke krize euro-zone, pokreće napade na samu Evropsku uniju i njenu jedinstvenu valutu euro, napade koje vode krajnja desnica i radikalna ljevica.
Baš kao i u slučaju Washintonskog konsenzusa o slobodnom tržištu koji je nastao devedesetih godina prošlog vijeka nakon pada komunizma, ni Briselski konsenzus nije zvanično definisan.
Ekonomista John Williamson je sastavio Washintonski konsenzus 1989. godine da bi opisao set neo-liberalnih ekonomskih politika koje je propisalo američko ministarstvo finansija, Međunarodni monetarni fond i Svjetska banka za zemlje u razvoju koje su bile u problemima.
Ovo je grubi opis njegovog evropskog rođaka, uz izvinjenje za novinarsko pojednostavljenje i pretjerivanje:
1) Brisel zna najbolje. Odgovor na finansijsku i ekonomsku krizu je „više Evrope“.
2) Slobodna trgovina je uvijek bolja od zaštite.
3) Slobodni pokret radnika i servisa unutar jedinstvenog tržišta Evropske unije ima presedan nad zaštitom prava radnika u njihovoj zemlji.
4) Evropi je potrebno više imigranata da bi se pojačao rast i da bismo mogli isplatiti naše penzije i socijalnu pomoć u budućnosti.
5) Bolje je oporezivati potrošnju i ugljen dioksid nego rad i visoke prihode.
6) Slobodna i neograničena konkurencija ima presedan nad promovisanjem nacionalnih ili evropskih industrijskih prvaka.
7) Za borbu protiv nezaposlenosti je potrebno smanjiti zaštitu, a ponekad i plate radnika.
8) 'Metoda zajednice' evropskih integracija je uvijek bolje i legitimnija od suradnje među vladama.
9) Nacionalni suverenitet je zastarjela ideja u Evropi i ostatku svijeta.
10) Tržište treba prevladati u svim stvarima, uključujući i javne servise – osim poljoprivrede.
Različite nacionalne debate
Neki od ovih principa, kao što je slobodna trgovina, imaju veliku podršku većine od 28 zemalja Evropske unije, dok druge, kao što je povećana emigracija ili smanjenje zaštite na radu, se osporavaju.
„Evropska unija je kolaž različitih nacionalnih debata. Francuska nacionalna debata se više oslanja na protekcionizam od drugih,“ kazao je potpredsjednik Evropske komisije Olli Rehn, kandidat Liberalne grupe za prvog čovjeka Evropske unije naredne godine.
„Ja sam slobodni trgovac, jer je to glavni izvor rasta i prosperiteta za Evropljane. Znam da postoje različiti stavovi u mnogim dijelovima Evrope, ali većina Evropljana više podržavaju slobodnu trgovinu od zaštite,“ rekao je.
Evropsko vjerovanje jeste post-nacionalno, zasnovano na pretpostavci da se sve manje problema može riješiti unutar jedne zemlje zbog globalizovanih lanaca opskrbe i prekograničnih problema kao što su zagađanje, klimatske promjene, nedostatak resursa i migracija.
Ipak, kritici tvrde da se ne razmišlja dovoljno o gubitnicima koje su politike slobodnog tržišta Evropske unije stvorile, kao i o širem krugu ljudi koji se plaše da bi mogli postati gubitnici.
U Njemačkoj, centru moći ekonomije Evropske unije, najviše brinu za očuvanje suvereniteta parlamentarnog budžeta zbog straha od „unije transfera“ koja bi njihov teško zarađeni novac dala evropskim partnerima.
Problem migracije je također visoko na listi mnogih Evropljana, iako ne uvijek iz istih razloga.
Problem migracije
Britanija je nedavno objavila planove koji će ograničiti socijalna prava emigranata iz siromašnih, novih članica Evropske unije, Rumunije i Bugarske, koji će od januara moći slobodno da rade u svim zemljama Evropske unije nakon isteka sedmogodišnjeg roka tranzicije.
Euroskeptični političari i mediji su natjerali premijera Davida camerona da odgovori na ovo pitanje tako što je pokrenuo kampanju protiv navodnog „turizma beneficija“ za siromašne evropske emigrante, iako zvanične brojke pokazuju da emigrantski radnici uplaćuju više u britanski socijalni sistem nego što troše, i podnose proporcionalno manje zahtjeva od britanskih građana.
Francuska i nekoliko drugih država se bore da spriječe zloupotrebu drugog pravila Evropske unije koje omogućava radnicima na privremenom radu iz drugih zemalja članica da plaćaju svoje doprinose u matičnoj zemlji, ne u onoj u kojoj rade.
Kompanije u zemljama kao što su Francuska, Njemačka, Danska i Belgija koriste ovaj sistem za podugovore za jeftiniju radnu snagu iz istočne Evrope, posebno u građevinskom sektoru, što dovodi do gubitka posla među skupljim, lokalnim radnicima.
Onima koji podržavaju Briselski konsenzus ovo je jednostavno operacija jedinstvenog evropskog trišta da omogući ekonomsku efikasnost u zemljama sa previsokim porezima.
Rehn je rekao da se zemlje kao što su Francuska, Italija i njegova matična zemlja Finska, suočavaju sa većim problemima troškova konkurentnosti, što djelomično objašnjava zašto gube udio u svjetskom tržištu.
Iako je svaka nacionalna debata zasebna, postoji mogućnost da će stranke koje se protive Briselskom konsenzusu privući jednog od pet glasača na izborima za Evropski parlament koji uvijek ima slab odaziv.
Da li će to biti dovoljno da promijeni rasprostranjenu mudrost među evropskim zakonodavcima, ostaje nam da vidimo.
Bile su potrebne dvije decenije i šok azijske finansijske krize da dođe do izmjene Washingtonskog konsenzusa. MMF sada prihvaća veću ekonomsku regulatornu ulogu zemalja, privremenu kontrolu kapitala i druge ideje koje su ranije smatrane heretičkim.
Neki izvori iz Evropske unije vjeruju da bi izmijenjeni Briselski konsenzus mogao isplivati iz izbora naredne godine i promjene lidera u evropskim institucijama.
Novi konsenzus bi mogao biti više socijalni i manje fokusiran na tržište, što bi reflektovalo stavove ljevičarsko-desničarske koalicije konzervativaca i socijal-demokrata koji žele preuzeti vlast u Njemačkoj. Međutim, ni to ne može umiriti skeptike.
Prevela: D.F.
Nazivaju ga Briselskim konsenzusom. Sistem vjerovanja zasnovan na dogovorima Evropske unije pomaže objasniti rastući jaz između političkih elita i običnih građana, što bi moglo dovesti do političkog zemljotresa tokom majskih izbora u Evropskom parlamentu.
Ova vjerovanja se uveliko smatraju samopotvrdnim istinama u Evropskoj komisiji i Evropskoj centralnoj banci, ali ih birači često smatraju uzrokom svojih nedaća umjesto rješenjima.
Ova nejednakost, pogoršana četverogodišnjom krizom i rastom nezaposlenosti zbog dužničke krize euro-zone, pokreće napade na samu Evropsku uniju i njenu jedinstvenu valutu euro, napade koje vode krajnja desnica i radikalna ljevica.
Baš kao i u slučaju Washintonskog konsenzusa o slobodnom tržištu koji je nastao devedesetih godina prošlog vijeka nakon pada komunizma, ni Briselski konsenzus nije zvanično definisan.
Ekonomista John Williamson je sastavio Washintonski konsenzus 1989. godine da bi opisao set neo-liberalnih ekonomskih politika koje je propisalo američko ministarstvo finansija, Međunarodni monetarni fond i Svjetska banka za zemlje u razvoju koje su bile u problemima.
Ovo je grubi opis njegovog evropskog rođaka, uz izvinjenje za novinarsko pojednostavljenje i pretjerivanje:
1) Brisel zna najbolje. Odgovor na finansijsku i ekonomsku krizu je „više Evrope“.
2) Slobodna trgovina je uvijek bolja od zaštite.
3) Slobodni pokret radnika i servisa unutar jedinstvenog tržišta Evropske unije ima presedan nad zaštitom prava radnika u njihovoj zemlji.
4) Evropi je potrebno više imigranata da bi se pojačao rast i da bismo mogli isplatiti naše penzije i socijalnu pomoć u budućnosti.
5) Bolje je oporezivati potrošnju i ugljen dioksid nego rad i visoke prihode.
6) Slobodna i neograničena konkurencija ima presedan nad promovisanjem nacionalnih ili evropskih industrijskih prvaka.
7) Za borbu protiv nezaposlenosti je potrebno smanjiti zaštitu, a ponekad i plate radnika.
8) 'Metoda zajednice' evropskih integracija je uvijek bolje i legitimnija od suradnje među vladama.
9) Nacionalni suverenitet je zastarjela ideja u Evropi i ostatku svijeta.
10) Tržište treba prevladati u svim stvarima, uključujući i javne servise – osim poljoprivrede.
Različite nacionalne debate
Neki od ovih principa, kao što je slobodna trgovina, imaju veliku podršku većine od 28 zemalja Evropske unije, dok druge, kao što je povećana emigracija ili smanjenje zaštite na radu, se osporavaju.
„Evropska unija je kolaž različitih nacionalnih debata. Francuska nacionalna debata se više oslanja na protekcionizam od drugih,“ kazao je potpredsjednik Evropske komisije Olli Rehn, kandidat Liberalne grupe za prvog čovjeka Evropske unije naredne godine.
„Ja sam slobodni trgovac, jer je to glavni izvor rasta i prosperiteta za Evropljane. Znam da postoje različiti stavovi u mnogim dijelovima Evrope, ali većina Evropljana više podržavaju slobodnu trgovinu od zaštite,“ rekao je.
Evropsko vjerovanje jeste post-nacionalno, zasnovano na pretpostavci da se sve manje problema može riješiti unutar jedne zemlje zbog globalizovanih lanaca opskrbe i prekograničnih problema kao što su zagađanje, klimatske promjene, nedostatak resursa i migracija.
Ipak, kritici tvrde da se ne razmišlja dovoljno o gubitnicima koje su politike slobodnog tržišta Evropske unije stvorile, kao i o širem krugu ljudi koji se plaše da bi mogli postati gubitnici.
U Njemačkoj, centru moći ekonomije Evropske unije, najviše brinu za očuvanje suvereniteta parlamentarnog budžeta zbog straha od „unije transfera“ koja bi njihov teško zarađeni novac dala evropskim partnerima.
Problem migracije je također visoko na listi mnogih Evropljana, iako ne uvijek iz istih razloga.
Problem migracije
Britanija je nedavno objavila planove koji će ograničiti socijalna prava emigranata iz siromašnih, novih članica Evropske unije, Rumunije i Bugarske, koji će od januara moći slobodno da rade u svim zemljama Evropske unije nakon isteka sedmogodišnjeg roka tranzicije.
Euroskeptični političari i mediji su natjerali premijera Davida camerona da odgovori na ovo pitanje tako što je pokrenuo kampanju protiv navodnog „turizma beneficija“ za siromašne evropske emigrante, iako zvanične brojke pokazuju da emigrantski radnici uplaćuju više u britanski socijalni sistem nego što troše, i podnose proporcionalno manje zahtjeva od britanskih građana.
Francuska i nekoliko drugih država se bore da spriječe zloupotrebu drugog pravila Evropske unije koje omogućava radnicima na privremenom radu iz drugih zemalja članica da plaćaju svoje doprinose u matičnoj zemlji, ne u onoj u kojoj rade.
Kompanije u zemljama kao što su Francuska, Njemačka, Danska i Belgija koriste ovaj sistem za podugovore za jeftiniju radnu snagu iz istočne Evrope, posebno u građevinskom sektoru, što dovodi do gubitka posla među skupljim, lokalnim radnicima.
Onima koji podržavaju Briselski konsenzus ovo je jednostavno operacija jedinstvenog evropskog trišta da omogući ekonomsku efikasnost u zemljama sa previsokim porezima.
Rehn je rekao da se zemlje kao što su Francuska, Italija i njegova matična zemlja Finska, suočavaju sa većim problemima troškova konkurentnosti, što djelomično objašnjava zašto gube udio u svjetskom tržištu.
Iako je svaka nacionalna debata zasebna, postoji mogućnost da će stranke koje se protive Briselskom konsenzusu privući jednog od pet glasača na izborima za Evropski parlament koji uvijek ima slab odaziv.
Da li će to biti dovoljno da promijeni rasprostranjenu mudrost među evropskim zakonodavcima, ostaje nam da vidimo.
Bile su potrebne dvije decenije i šok azijske finansijske krize da dođe do izmjene Washingtonskog konsenzusa. MMF sada prihvaća veću ekonomsku regulatornu ulogu zemalja, privremenu kontrolu kapitala i druge ideje koje su ranije smatrane heretičkim.
Neki izvori iz Evropske unije vjeruju da bi izmijenjeni Briselski konsenzus mogao isplivati iz izbora naredne godine i promjene lidera u evropskim institucijama.
Novi konsenzus bi mogao biti više socijalni i manje fokusiran na tržište, što bi reflektovalo stavove ljevičarsko-desničarske koalicije konzervativaca i socijal-demokrata koji žele preuzeti vlast u Njemačkoj. Međutim, ni to ne može umiriti skeptike.
Prevela: D.F.
