Asocijacija nezavisnih intelektualaca Bosni i Hercegovini „Krug 99“ ocijenila je da je sporazum koji je potpisao bosanskohercegovački entitet Republika Srpska s Republikom Srbijom o izgradnji hidroelektrana antiustavan.
"Nesporno da je potpisani Sporazum antiustavan i da urušava suverenitet države BiH. Zbog toga Vijeće ministara i Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH moraju obavijestiti institucije Republike Srbije o njegovoj pravnoj ništavosti i političkoj neprihvatljivosti, a Tužilaštvo BiH treba otvoriti odgovarajući postupak", navode iz Kruga 99.
U saopštenju se navodi da je rijeka Drina i međudržavna granica između BiH i Srbije, te da jedino Vijeće ministara BiH i Parlamentarna skupština BiH mogu polagati pravo upravljanja tim dijelom države, te putem državne komisije za koncesije rješavati planirane i buduće energetske projekte zajedno sa Srbijom“, navodi se u saopštenju Kruga 99.
Predsjednik Vlade Republike Srpske Radovan Višković i premijerka Srbije Ana Brnabić potpisali su u petak 13. novembra u Banjaluci zajedničku izjavu o realizaciji projekta hidroenergetskog sistema "Gornja Drina".
Projektom je predviđena gradnja tri hidrocentrale u gornjem slivu rijeke Drine, Buk Bijela, Foča i Paunci.
Iz Kruga 99 ističu da je na preostalom neizgrađenom hidropotencijalu rijeke Drine moguće samo međudržavnim sporazumom tri države, Bosne i Hercegovine, Srbije i Crne Gore, realizirati planiranu izgradnju hidroelektrana.
Također, podsjećaju da Srbija od 1992. do danas Bosni i Hercegovini duguje već više od sedam milijardi KM, bez čije saglasnosti i po osnovu jednostranog korištenja raspolaže potencijalima HE Zvornik i Bajina Bašta, a koje Bosni i Hercegovini po svim internacionalnim konvencijama i pravu ravnomjerno pripadaju.
Ustavni sud Bosne i Hercegovine je odlučio početkom februara da se svo poljoprivredno zemljište u Republici Srpskoj smatra imovinom Bosne i Hercegovine, a ne entiteta, kako je to izglasala Skupština RS-a, krajem 2019.
Dodali su da je ta asocijacija još 17. maja 2020. na sesiji o uzurpaciji hidroenergetskog potencijala Bosne i Hercegovine od strane Srbije i Hrvatske obavila i raspravu o ključnim ocjenama međudržavnog ekspertskog tijela za izradu Strateškog akcionog programa (SAP) i prekograničnoj saradnji (TDA) između država Crne Gore, Srbije i Bosne i Hercegovine.
"Posebno je važno istaći da je Strateški akcioni program (SAP) definisan na ekspertskom nivou i usaglašen s akterima iz sve tri države. Osim toga, u procesu izrade usaglašavan je i u BiH, na nivou oba entiteta - entitetskih ministarstva iz oblasti energetike i vodoprivrede, federalnih i republičkih hidrometeoroloških zavoda", stoji u saopštenju.
Iz Kruga 99 podsjećaju da je usaglašeni SAP za sliv rijeke Drine je krajem jula prihvatilo Ministarstvu vanjske trgovine BiH i proslijedilo Vijeću ministara BiH na usvajanje.
Strateški akcioni program - SAP za održivi razvoj upravljanja vodama rijeke Drine izrađen je za tri države kao programski dokument i krovni program u kontekstu zakonodavstva Evropske unije koja potiče saradnju zemalja u slivu, zadržavajući suverenitet pojedinih država u svojstvu nositelja njegovog provođenja.
Ključno polazište međudržavne ekspertske strategije je utemeljeno na Konvenciji iz 1992. o zaštiti i korištenju prekograničnih vodotoka i internacionalnih jezera, a čije potpisnice su i Srbija i BiH, u provedbi konkretnih obaveza kroz posebne bilateralne i multilateralne sporazume među zainteresiranim državama koje dijele zajedničke vodne resurse.
"Shodno navedenoj Konvenciji o vodama samo države mogu međusobno potpisivati bilateralne sporazume o upravljanju prekograničnim vodama, kao što je rijeka Drina, a ne dio jedne države, kao što je u ovom slučaju bh. entitet RS.
Takva mogućnost u kontekstu specijalnih i paralelnih veza RS-a s Republikom Srbijom postoji uz nužan uslov pribavljanja prethodne saglasnost Parlamentarne Skupštine BiH ali koja nikada nije data bh. entitetu RS", saopšteno je iz Kruga 99.
