Prozapadni predsjednik Rumunije Klaus Johanis dobio je drugi mandat pobijedivši velikom većinom i potvrdivši proevropsku putanju istočne države članice EU uz obećanje da će Rumuniju pretvoriti u "modernu, evropsku" zemlju, piše redakcija Radija Slobodna Evropa na engleskom jeziku.
Konačni privremeni rezultati pokazuju da je Johanis osvojio nešto više od 66 odsto glasova protiv bivše ljevičarske premijerke, Vijorike Dančile, sa 34 odsto.
"Obećavam da ću biti predsjednik svim Rumunima... Moderna, evropska, normalna Rumunija pobijedila je danas", rekao je veseli Johanis obraćajući se publici ispred svog sjedišta u Bukureštu.
"Ovu pobjedu primam s radošću, zahvalnošću, skromnošću i s vjerom u Rumuniju."
Prema Centralnoj izbornoj komisiji, ukupna izlaznost 24. novembra bila je oko 50 odsto od 18,2 miliona rumunskih birača. Skoro milion rumunskih iseljenika dalo je svoj glas, što je rekordni odaziv za procijenjenu rumunsku dijasporu od četiri miliona.
Glasanje za iseljenike odvijalo se tokom tri dana, mjera uvedena za predsjedničke izbore nakon što su hiljade Rumuna čekale satima ispred biračkih mjesta u inostranstvu tokom majskih izbora za Evropski parlament.
Kritičari kažu da je bivša vlada koju je vodila Socijaldemokratska partija (PSD) Dančile namjerno otežala proces glasanja za rumunsku dijasporu koja tradicionalno podržava kandidate desnog centra.
Dančila je prošlog mjeseca smijenjena izglasanim nepovjerenjem u parlamentu, nakon što je godina ljevičarske vladavine obilježena burnom korupcijom i sveopštim napadom na pravosuđe.
Eventualni kolaps vlade pod vodstvom PSD-a ubrzali su i talasi masovnih demonstracija protiv udara partije na vladavinu zakona, a posljednje je policija nasilno ugušila u avgustu prošle godine.
Johanis (60) je bivši učitelj fizike i gradonačelnik centralnog rumunskog grada Sibiju.
Pripadnika rumunske opadajuće njemačke manjine u Rumuniji, mnogi su vidjeli kao bedem otpora protiv sveopšteg napada koji je koalicija, predvođena PSD-om, vodila na nezavisnost sudstva od početka 2017. do prošlog mjeseca, kada je Dančilin kabinet konačno srušen na izglasavanju nepovjerenja u parlamentu.
Nakon što su rezultati objavljeni, Dančila je rekla da neće podnijeti ostavku s mjesta lidera PSD-a, kako se to očekivalo.
Ova 55-godišnja bivša premijerka je za izborni rezultat - najteži poraz PSD-a na predsjedničkim izborima od pada komunizma prije tri decenije – okrivila Johanisov, kako kaže, "govor mržnje".
"Čini se da su se Rumuni više složili s takvim govorom", istakla je Dančila i dodala da će se sada PSD početi da priprema za parlamentarne i lokalne izbore naredne godine. PSD sebe opisuje kao partiju ljevičarskog centra, ali mnogi je smatraju direktnim nasljednikom komunističke nomenklature.
Johanisovu kandidaturu podržala je vladajuća Nacionalno liberalna stranka (PNL) desnog centra, koju je nekoć on vodio a na čijem čelu je sada novi premijer manjinske vlade, Ludovik Orban.
Johanis, koji se slavno pridružio prvom protestu protiv PSD-a u crvenoj sportskoj jakni u januaru 2017., obećao je da će zaustaviti korupciju - endemski problem Rumunije od pada komunizma prije tri decenije.
Val rumunskog nezadovoljstva alarmirao je službenike u Briselu, gdje su zastoji u Bukureštu već odgodili neka imenovanja za novu Evropsku komisiju.
Trećeplasirani kandidat u prvom krugu, vođa desnog centra Dan Barna, pozvao je svoje pristalice da ovog puta podrže Johanisa.
S oko 19 miliona građana, Rumunija i dalje ekonomski trpi uprkos dobicima iz Evropske unije, kojoj se ova bivša država Istočnog bloka pridružila 2007. godine.
U izvještaju prošlog mjeseca, Evropska komisija kritikovala je Bukurešt zbog odustajanja od pravosudnih reformi i borbe protiv korupcije.
Florin Čitu, koji je preuzeo dužnost ministra finansija nakon što je nova vlada položila zakletvu 4. novembra, optužio je vladu Dančile da vodi paralelne proračune u "Al Kapone stilu" - za finansiranje onih koje je opisao kao "lokalnim baronima".
Predsjednička trka, koja se odvijala u vrlo simboličnom trenutku za Rumune koji se pripremaju obilježiti 30 godina otkako su krvavim pobunama srušili najrepresivniji komunistički režim u Istočnom bloku, također se smatrala pokazateljem sklonosti birača u sljedećoj godini, kada su zakazani lokalni i parlamentarni izbori.