Tajne arhive koje su nedavno otvorene, svedoče o etničkom čišćenju turske manjine u Bugarskoj 1989. godine koje je sprovela komunistička vlast Todora Živkova.
Arhive iz perioda komunizma u Bugarskoj, 1944-1989, odnedavno su dostupne na novom sajtu agencije za arhivu (www.arćives.bg/politburo) koji obuhvata 2.459 protokola i rezolucija od kojih 897 i dalje ostaje pod velom tajne.
Ti dokumenti pokazuju da je u deklaraciji od 29. maja 1989. godine komunistički lider Todor Živkov razgrnuo "gvozdenu zavesu" i odobrio putovanja u Tursku, članicu NATO.
Nedelju dana kasnije, 7. juna, objašnjavajući svoj projekat regionalnim funkcionerima Komunističke partije Bugarske (KPB), Živkov govori o snažnoj želji turske manjine za emigriranjem, nazivajući je "psihozom".
"To je dobrodošlo i neophodno. Ako ne proteramo 200.000 do 300.000 tih ljudi, Bugarske neće biti za 15 godina. Ona će biti kao Kipar", rekao je Živkov misleći na tursku intervenciju 1974. na tom ostrvu od kada je ono podeljeno na turski i grčki deo.
Prema istoričaru Mihailu Ivanovu koji je pregledao arhive tajnih službi, 370.000 Bugara turskog porekla napustilo je zemlju između maja i novembra 1989. godine.
Obelodanjeni dokumenti sadrže izveštaje o gušenju pobuna u brojnim selima zbog prisilne promene turskih imena u bugarska između 1984. i 1985. godine. Međutim, nema pisanog dokumenta o toj meri vlasti koja je obuhvatila 800.000 ljudi i koju su nazvali "renesansom" islamiziranih Bugara pod otomanskom vlašću.
Živkov je u maju 1989. godine naložio proterivanje u Austriju organizatora pobuna protiv politike asimilacije, a ostali pripadnici turske manjine podsticani su da napuste zemlju.
Opštine su po simboličnoj ceni otkupljivali kuće turskih emigranata kako bi ih naselile Bugarima.
Kampanja etničkog čišćenja koja je izazvala žestoke reakcije međunarodne zajednice i uzdržanost Rusije, ubrzala je pad Živkova što se dogodilo 10. novembra 1989. nakon što je proveo 35 godina na vlasti.
