SAD i EU pojačale su sankcije Rusiji zbog Ukrajine. Vašington je time prvi put direktno ciljao ruski bankarski, vojni i energetski sektor. Rusija je nove sankcije nazvala primitivnim mjerama i zaprijetila “bolnim” kontramjerama. Ruske su berze reagovale oštrim padom.
Američki predsjednik Barack Obama objasnio je da su SAD sa evropskim partnerima preduzele novi korak protiv Rusije nakon neuspjeha Moskve da zaustavi eskalaciju nasilja na istoku Ukrajine.
„Jasno sam i stalno ponavljao da Rusija mora zaustaviti slanje i oružja i boraca preko granice u Ukrajinu“, rekao je Obama, dodajući da je to i direktno govorio Vladimiru Putinu.
„Preduzimamo ove mjere uz konsulatacije sa našim evropskim saveznicima o njihovim narednim koracima, očekujući da će rusko vođstvo uvidjeti da njihove akcije u Ukrajini imaju konsenkvence, uključujući slabljenje ruske ekonomije i dalju diplomatsku izolovanost“ , kaže Obama.
Predstavnici Trezora SAD prvi put su iskoristili ovlasti da, pod posebnom izvršnom odlukom, sankcionišu nekoliko glavnih ruskih banaka i energetskih kompanija.
Podsekretar za obavještajnu djelatnost za terorizam i finasije David Cohen u saopštenju je pojasnio:
„Budući da Rusija nije uspjela da ispuni osnovne međunarodne standarde, mi sada djelujemo prema ruskim finansijskim službama i energetskom sektoru. Želimo da limitiramo pristup dvjema ključnim ruskim bankama i glavnim energetskim kompanijama koje u SAD imaju izvore finansiranja.Takođe ćemo pojačati sankcije protiv osam kompanija za proizvodnju oružja i jednog broja ruskih zvaničnika “, poručio je američki zvaničnik.
Navedeno se, između ostalog, odnosi na Rosenft, državnu naftnu kompaniju, državnu Vnešekombank, proizvođača prirodnog gasa Novatek, te Gazprombank koja je glavni finansijer Gazproma.
Zanimljivo je da sankcijama nije obuhvaćen sam državni gasni gigant Gazprom, niti njen izvršni direktor Aleksej Miler. Iako su prekinuli snabdijevanje Ukrajine gasom zbog spora oko visine duga i cijene gasa.
Sankcionisane firme, međutim, i dalje će moći da posluju sa američkim kompanijama, ali će prema odluci američkog Trezora njihovim predstavnicima u SAD biti zabranjeno da izdaju nove obveznice čije je dospijeće starije od 90 dana. Iz administracije kažu da će im nove mjere uskratiti pristup tržištu kapitala zbog dominacije američkog dolara širom svijeta.
Igor Sečin, izvršni direktor Rosnefta u Braziliji je reagovao na objavu sankcija:
"Imajući u vidu da je Rosneft budžetska kompanija Rusije, te sankcije ne ciljaju našu kompaniju, već je njihov cilj da pogode rusku politiku kao nezavisnu politiku i da pogoršaju ekonomsko stanje ruskih građana", rekao je Sečin.
Burna reakcija Rusije
Odmah je reagovalo tržište. Akcije na ruskim berzma pale su za oko tri procenta, a pojedine, kao Rosneftove, više od pet posto, dok su dionice Novateka, ruske najveće nazavisne gasne kompanije, izgubile na vrijednosti 6,8 posto. Vrijednost rublja je takođe pala, i prema dolaru i prema euru.
SAD su sankcionisale još jedan broj visokih ruskih zvaničnika, članova tajne policije FSB, poput načelnika Pete uprave Sergeja Besede, članova Dume, zamjenika predsjedavajućeg Sergeja Neverova, te Putinovog savjetnika Igora Ščegoleva.Takođe su sankcionisani i predstavnici proruske vlasti na anektiranom Krimu, te sepratisti iz samoproglašenih republika Donjeck i Luganjsk.
Rusija je burno regovala. Prema zamjeniku ministra vanjskih poslova Rusije, Sergeju Rjabkovu, ovaj će potez nanijeti novu štetu odnosima Moskve i Vašingtona, a Kremlj prema njegovim riječima planira i da uzvrati protivmjerama koje će "biti bolne".
Burno je iz Brazila sa samita Briksa (naziv za zemlje u brzom razvoju), reagovao ruski predsjednik Vladimir Putin.
„Sankcije po pravilu imaju i bumerang efekat i bez sumnje će gurnuti američko-ruske odnose u ćorsokak. Siguran sam da će to naštetiti dugoročnim nacionalnim interesima američke Vlade kao i Amerikanca“, kaže Putin.
Rusija, saopštenjem Ministarstva vanjskih poslova, poručuje da su mjere "primitivni pokušaj osvete zbog činjenice da se stvari u Ukrajini razvijaju drugačije od všingtonskog scenarija“.
Premijer Dmitrij Medvedev dodaje: “Sve te sankcije, na žalost neće pomoći Ukrajini ni za jotu”.
Kremlj je takođe razočaran što je EU “podlegla ucjeni SAD”.
Maratonski sastanak EU lidera okončan je proširivanjem sankcija protiv Rusije, ali su njihove sankcije, zbog bliskijih ekonomskih odnosa sa Rusijim, manje oštre.
Njihov su cilj, saopštio je zvanični Brisel, “pojednici i pravna lica koja su aktivno uključena u svaku vrstu podrške i pomoći Rusima odgovornim za eskalaciju krize u Ukrajini”. Imena sankcionisanih biće saopštena do kraja mjeseca.
Francuski predsjednik Francois Holland još je dodao kako je “odlučeno da se obustave investicije Evropske banke za obnovu i razvoj koje se tiču projekata u Rusiji.”
Njemačka kancelarka Angela Merkel kaže da sve zavisi od ekonomskih sankcija.
"Svaka rasprava o tome da li je to faza sankcija dva ili tri, potpuno je irelevantna s moje tačke gledišta. Mi ovdje, prije svega, gađamo ekonomsku sferu", izjavila kancelarka Njemačke.
