Istekao rok za prijavu listi, počinje borba za lokalne fotelje

U ponedjeljak je istekao rok za prijavu političkih stranaka i koalicija, odnosno njihovih kandidatskih listi za lokalne izbore u Bosni i Hercegovini koji će biti održani 7. oktobra, a Centralna izborna komisija mora do 3. augusta da završi provjeru kandidata i kandidatskih listi. Ove godine prvi put u poslijeratnoj BiH izbori neće biti održani u Mostaru jer nije provedena odluka Ustavnog suda BiH koja se odnosi na izmjene Izbornog zakona u ovom gradu i njegovog Statuta.

Istovremeno, novina je i da će oktobarski izbori u Srebrenici biti održani prema postojećem Izbornom zakonu, odnosno da će moći glasati samo oni Srebreničani koji su registrovani u toj opštini. Bilo kako bilo, analitičari ocjenjuju da su opštinski izbori test političkim partijama uoči opštih izbora 2014., te da većina stranaka koje su slavile pobjedu prije dvije godine, u oktobru ni izbliza neće “dobro proći” kao 2010.

Opštinski izbori, koji će biti održani u oktobru u Bosni i Hercegovini, dolaze u trenutku opšteg političkog haosa u zemlji nastalog nakon raspada dosadašnje koalicije na federalnom i državnom nivou. U takvoj situaciji, 85 političkih stranaka i 59 koalicija prijaviće svoje kandidate u borbi za fotelje opštinskih načelnika i vijećnike. Građani će izabrati 139 opštinskih načelnika i banjalučkog gradonačelnika, a državu će sve to koštati oko četiri i po miliona eura, kaže Maksida Pirić, portparolka Centralne izborne komisije.

„U bužetu institucija BiH osigurano je oko 4,3 miliona KM, a drugih četiri miliona treba da snose opštine iz svojih budžeta“, navodi ona.

Kao i uoči svih dosadašnjih izbora, predstavnici političkih partija obećavaju promjene, samo što niko od njih ne govori o kakvim promjenama je riječ. Konstanta koja se, također, ne mijenja je da stranke poistovjećuju opštinske sa opštim izborima, tako da niko ne spominje probleme lokalne zajednice, niti kako ih riješiti, što u ponedjeljak pokazuju i izjave predstavnika HDZ-a BiH, Srpske demokratske stranke i Saveza za bolju budućnost. Govore Marinko Čavara, Borislav Bojić i Nasir Beganović:

„Tamo gdje postoji opasnost da neko od stranaka sa hrvatskim predznakom ne može dobiti načelnika, mi ćemo onda koalirati u što širem spektru.“

„Da im prenesemo sve ono što treba da prenese SDs na ovim veoma važnim lokalnim izborima, koji će biti dalja pretpostavka razvoja, prije svega, RS.“

„Svakodnevni rast popularnosti našeg političkog projekta nam daje za pravo da se nadamo da ćemo ostvariti pobjedu.“

Ogoljen politički pragmatizam

Novina ovogodišnjih lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini u odnosu na godine ranije je što neće biti održani u Mostaru, jer tamošnji predstavnici političkih partija nisu proveli odluku Ustavnog suda BiH. Ta sudska institucija je početkom godine naložila izmjenu načina biranja vijećnika iz šest bivših mostarskih opština zbog višestruke razlike u broju birača. Iako se, načelno, i SDA i HDZ, koje su u Mostaru na vlasti, zalažu za provedbu odluke Ustavnog suda, u Stranci demokratske akcije ocjenjuju kako će njenom provedbom biti ostvarena politika HDZ-a, koja Mostar vidi kao hrvatski stolni grad. No, Nurko Pobrić, profesor ustavnog prava na mostarskom Univerzitetu, kaže da bi se to uskoro taj problem mogao riješiti. Pojašnjava i kako.

„Sad je iz te koalicije ’ispao’ SDA , pa imate drugačiji raspored političkih snaga i onda je teoretski moguće da se stranke dogovore“, kaže Pobrić.

Pored Mostara, prvi put ove godine izbori u Srebrenici će biti prema postojećem Izbornom zakonu, koji predviđa da mogu glasati samo osobe koje imaju prijavljeno mjesto boravka u toj opštini, a ne, kao do sada, kada su svi Srebreničani, bez obzira gdje žive, glasali za tu opštinu. Zbog bojazni da za načelnika ne bude izabran Bošnjak, formirana je građanska inicijativa “Glasaću za Srebrenicu” koja već mjesec dana animira osobe, bez obzira da li su Srebreničani ili ne, da se prijave u tom gradu i tamo glasaju za Ćamila Durakovića, koji je kandidat stranaka iz Federacije BiH. O tome Duraković kaže:

„Suština je da je riječ o emotivnoj ili duševnoj satisfakciji Bošnjaka koji su ovdje preživjeli veliku tragediju koja je klasificirana kao genocid.“

Stranke iz Republike Srpske pokrenule su kontraaktivnost kako bi se što više Srba registrovalo za izbore u Srebrenici, a takav apel uputile su iz Beograda Srebreničanima koji žive u Srbiji. Analitičar Ibrahim Prohić za RSE kaže kako su i Srebrenica i Mostar u mnogo čemu vrlo slični, posebno u dijelu koji se odnosi na politiku koja se vodi prema ovim gradovima još od završetka rata.

„Oko Srebrenice se vodi igra koja ima za cilj relativizirati ili fiksirati zločin, i fiksirati status žrtve. Mostar je paradigma u ratu neostvarenih političkih ciljeva. Mostar je bio predviđen da bude stolni hrvatski grad“, kaže Prohić.

Inače, ove godine pravo glasa na lokalnim izborima ima oko tri miliona i 214 hiljada birača, koji će glasati u 141 bosanskohercegovačkoj opštini. Ono što se svakodnevno može čuti od običnih ljudi je da je većina razočarana sadašnjim stanjem u zemlji, gdje je polovina stanovnika nezaposlena, a privreda na koljenima. Apatičnost koja vlada u bosanskohercegovačkom društvu posljedica je nebrige vlasti prema stvarnim problemima i borbe isključivo “za fotelje”.

Zbog toga se nameće pitanje hoće li takvu politiku građani kazniti u oktobru i koliko su lokalni izbori test političkim partijama za opšte izbore 2014. godine.

„Da je ovo politički zrelo društvo, ja mislim da bi ovi akteri koji su sada na vlasti bili žestoko kažnjeni već na lokalnim izborima. Sve ove godine smo živjeli u iluziji da je glavni problem ovoga društva nacionalizam. Međutim, sada je potpuno jasno da su etablirane političke stranke zapravo zgazile svaku političku ideju. Dakle, ovo je sumrak ideologija u BiH, i imamo jedan retrogradni proces političke neprincipijelnosti. Jednostavnije rečeno, sad je potpuno jasno da sve etablirane stranke su po svome karakteru takve da svaka može koalirati sa svakom i da su moguće sve teoretske kombinacije zato što se politički savezi ne stvaraju na osnovu principa, ne stvaraju se na osnovu ideološke sličnosti, ideološke bliskosti, nego na osnovu sasvim ogoljenog političkog pragmatizma. To je ono što je najteža spoznaja u posljednjih nekoliko mjeseci“, ističe Ibrahim Prohić.