Slučaj Nikolaidis: Srbija se ne miri sa nezavisnošću Crne Gore

Demarš zvanične Srbije poslat Vladi Crne Gore zbog autorskog teksta književnika Andreja Nikolaidisa, pokazatelj je povišene senzitivnosti u odnosima Srbije i Crne Gore.

Šta su uzroci osjetljivosti odnosa dvije države koji rezultiraju ponekad nesvakidašnjim ili ne standardnim reakcijama državne administracije Srbije na pojave u Crnoj Gori?

Autorski tekst književnika Andreja Nikolaidisa u kome je korišćena metafora koja se različito tumači, izazvao je, pored ostalog, veoma oštru reakciju zvanične Srbije koja je poslala demarš zvaničnoj Podgorici.

Ovo nije prvi put da zvanična Srbija reaguje oštro i na drugačiji način u odnosu na slične slučajeve. Isto se desilo i 2008. godine kada je nekoliko desetina zemalja priznalo nezavisnost Kosova.

Tada je zvanična Srbija povlačila svoje ambasadore iz zemalja koje su priznale nezavisnost Kosova, a samo je crnogorski ambasador protjeran iz Srbije. Ovo nesumnjivo govori da između Srbije i Crne Gore postoji povišena senzitivnost u odnosima koji rezultiraju ponekad i nestandardnim reakcijama.

Kolumnista i spoljnopolitički komentator beogradskog lista "Politika" Boško Jakšić smatra da slučaj Nikolaidisa potvrđuje visok stepen osjetljivosti u odnosima Beograda i Podgorice u kojima i najmanja varnica pravi požar.

,,Pokazuje se ponovo da iza svega stoji visok emotivni naboj, pre svega Srbije u kojoj očito mnogi ljudi ne mogu da se pomire sa činjenicom da je Crna Gora od 2006. godine nezavisna država, a ne mlađi brat. Mislim da je to ono što komplikuje te odnose još od crnogorskog referenduma, od vremena napora srpskih akademika, od kojih su, da podsetim, mnogi crnogorskog porekla, da nezavisnost spreče, od nedopustivog uzdizanja crkvenog sukoba na nivo dnevne politike, a posebno posle odluke Podgorice da prizna vlasti u Prištini nakon čega je ambasadorka Crne Gore vaspitno-prkosno proterana iz Beograda. Takav odnos koji se na žalost manifestuje i prema Makedoniji pokazuje da se Srbija teško odriče neke vrste starateljstva nad tzv. malim državama nastalim raspadom bivše Jugoslavije", kaže Jakšić

Potpredsjednik Udruženja pravnika Crne Gore Branislav Radulović ocjenjuje simptomatičnim što zvanični Beograd protestuje čak i zbog knjiga autora Nikolaidisa i smatra da je to posljedica unutarpolitičkih prilika u Srbiji

,,Tako visoko podignuta senzitivnost prema tekstovima koji dolaze iz Crne Gore jeste posljedica prije svega odnosa koji su trajali negdje s kraja devedesetih do početka ovoga vijeka gdje Srbija jednostavno iz svojih unutarpolitičkih prilika ima potrebu na jednu vrstu takve reakcije. Ovo možemo uporediti sa situacijom kada je priznato Kosovo od strane zvanične Podgorice i protjeran crnogorski ambasador iz Beograda. Istog dana je Skoplje priznalo Kosovo, kao i vlada u Portugalu i apsolutno oficijelne reakcije nije bilo. Jednostavno, nastavlja se jedna matrica - još uvijek se vrlo oštro, vrlo snažno odgovara čak i kroz formu autorskog teksta, ponekada i u nekim metaforama koje su posebno naglašene, možda i u nekim elementima pretjerane, ali ukazuje da odista jesu određene tvorevine na Balkanu posljedica genocida i rata i ratnih zločina", naglašava naš sagovornik.

Osnovno pitanje koje se postavlja je kada bi se mogao očekivati početak racionalnijih odnosa između Srbije i Crne Gore kao i reagovanja koja bi bila u skladu sa opšte prihvaćenim standardima.

Boško Jakšić kaže da će do toga doći kada Srbija riješi odnose sa Kosovom

,,Moglo bi se očekivati onog trenutka kada bude splasnuo stepen nacionalizma koji postoji, a koji prije svega podgrejava i kome je kolevka nerešeno kosovsko pitanje. Dok god se kosovski problem ne bude rešio, nacionalizam će ovde biti upotrebljavan i zloupotrebljavan na način kako se to ovde radi a deo te radijacije kosovskog problema će onda odlaziti i ka Crnoj Gori", kaže Jakšić.

Branislav Radulović smatra da se sve više shvata da su sadašnji odnosi prevaziđena stvar o čemu govori odnos medija u Srbiji prema aktuelnom problemu

,,Ne postoje tako usijane linije na relaciji Podgorica - Beograd. Sama činjenica da u srijedu, izuzimajući B92, ni jedan elektronski mediji apsolutno nije objavio niti jednu informaciju o ovome, čak nije objavio ni demarš oficijelnog Beograda govori da u samom Beogradi i uopšte na cijelom ovom prostoru raste saznanje da ti oblici odnosa su jednostavno prevaziđena stvar. Ono što je značajno jeste to da se političke prilike na Balkanu mijenjaju", zaključuje Radulović.