Široj javnosti manje je poznato da se na lokalitetu platoa Podveležja, u podnožju planine Velež, istočno od Mostara, nalazi gotovo 350 stećaka, srednjovjekovnih nadgrobnih, kamenih spomenika, iz vremena Bosanske kraljevine. Oni su raspoređeni u osam nekropola na području cijelog podveleškog platoa, koji je površine do 170 km kvadratnih i nalazi se na oko 800 metara nadmorske visine. Ti stećci i nekropole nisu poznate, ali ni istražene poput, na primjer, nekropole stećaka Radimlja, na ulazu u Stolac. Protežu se od sela Dobrč, na sjeveroistoku, pa sve do sela Rabina, u pravcu jugoistoka. Jedna od većih je nekropola u selu Podvelež.
Skoro zaboravljeni kameni spomenici u Hercegovini
5
U nekropolama na platou Podveležja, nisu svi stećci građeni od kamena istog kvaliteta. Slab kvalitet kamena je u nekropoli kod sela Dobrč. “Vremenom je značajno oštećen, ali ne od ljudske ruke, nego uslijed atmosferskih prilika, te je veliki broj stećaka na tom lokalitetu potonuo u zemlju”, objasnio je za RSE doc.dr. Adis Zilić, profesor srednjovjekovne historije na Fakultetu humanističkih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić”, autor knjige “Stećci Podveležja” iz 2016. godine.
6
Reljefima ukrašeni stećak u nekropoli na lokalitetu Humčica; u pozadini se vidi selo Podvelež, pored kojeg se nalazi jedna od dvije nekropole.
7
Općenito, stećci su uglavnom ukrašeni reljefima. Međutim, u nekropolama na Podveležju na stećcima uglavnom nema nikakvih motiva. Ukrašeno ih je reljefnim motivima svega 12 posto, rekao je za Radio Slobodna Evropa doc. dr. Adis Zilić, profesor srednjovjekovne historije na Fakultetu humanističkih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić”, autor knjige “Stećci Podveležja” iz 2016. godine.
8
Nedostatak reljefnih motiva može se tumačiti na više načina. Stećci su nastajali uglavnom u srednjovjekovnoj bosanskoj kraljevini u periodu od kraja 12. do kraja 16. stoljeća. Prvi su obično bili u najjednostavnijim oblicima, dok se kasnije javljaju i složeniji oblici. Međutim, to može biti i statusni simbol, jer je izgraditi stećak u to vrijeme bilo jako skupo, pa su reprezentativnije stećke gradili samo imućniji ljudi, objasnio je za RSE doc.dr. Adis Zilić, profesor srednjovjekovne historije na Fakultetu humanističkih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić”.