Profesor David Weil zajedno sa kolegama sa američkog univerziteta Brown, došao je na ideju kako jednostavno i efikasno mjeriti ekonomski rast neke države.
Rješenje stiže iz Svemira, analizom noćnih satelitskih snimaka.
“Kada ljudi postanu bogatiji, potražnja za električnom energijom je veća i više troše novca. Takodje znamo da bogatiji ljudi traže i bolju energetsku infrastrukturu , ne samo za svjetlo i osvjetljenje već i za televiziju, radio, hladnjake i što sve ne. Dakle, bogatiji ljudi su aktivniji noću, voze auta, osvjetljuju ulice, naselja… Na svim ovim različitim načinima, količina svjetla koje ljudi konzumiraju, je indikator stepena razvoja na kojem oni žive," pojašnjava profesor Weil.
Bruto dohodak je jedan od osnovnih parametara ekonomskog razvoja svake zemlje.
Ali, podaci prikupljeni na “klasični” način su često nejednaki, nepouzdani, nekad čak nepostojeći, i namjerno lažni. Weilsova studija pokazuje satelitsku snimku Istočne Evrope, napravljenu u razmaku od 10 godina.
Noćni snimak istočne Evrope iz svemira
Satelitske analize prate oko 40 zemalja sa siromašnim ekonomskim rastom. Tako se npr. intezitet svjetla u peridou između 1992. i 2002.godine dosta povećao u Mađarskoj, Poljskoj i Rumuniji – prateći razvoj ovih zemalja.
U toj istoj dekadi snimak Moldove i Ukrajine bitno je zasjenio zajedno sa padom dohotka. U nekim primjerima je intezitet noćnog svjetla pokazivao sporiji rast ekonomije nego što je to tvrdilo službeno mjerenje.
Uzmimo Bjelorusiju – oficijelni izvještaj kaže da je prosječan godišnji rast 1.6 posto. Satelit kaže da je on još sporiji – 0.6 posto za godinu.
S druge strane, snimka ukazuje da ekonomski rast u Tadžikistanu nije bio toliko loš kao što su to tvrdili državni službenici.
“Nacionalni dohodak, koji mjeri Svjetska Banka, a koji je baziran na onom što kaže vlada Tadžikistana, pokazuje da društveni proizvod pada 2,3 posto u pomenutoj dekadi. Ali ono što mi vidimo iz satelita, jeste da svjetla postaju jača pokazujući da društveni proizvod u stvari raste za 1 posto godišnje. Dakle, postoji više od 3 posto razlike u tome što kažu svjetla i što kažu zvaničnici,” kaže Weil.
Ideja da se upotrebljavaju alternativni metodi u analizi ekonomskog rasta je poznata ekonomistima. Jedan od njih je izvodio zaključke na osnovu broja pisama po osobi u raznim dijelovima Austro-Ugarske, drugi je analizirao kosture da procjenjuje standarde života.
David Weil kaže da njegova metoda nije idealna.
“Moja metoda neće nikada zamijeniti standardne metode mjerenja rasta društvenog proizvoda ali je siguran, brz i jeftin način da se te procjene poboljšaju,” rekao je on.
Priredila: Dinka Jurković
