Spomenici u Kragujevcu na udaru vandala

Policija još uvek traga za vandalima koji su pre nekoliko dana oštetili figure lavova u okviru memorijalnog kompleksa posvećenog slovačkim i češkim vojnicima streljanim 1918. godine u Kragujevcu.

Tom prilikom oštećena je glava jednog od dva bela lava i ispisani brojni grafiti na njihovim postamentima.

Ovo je još jedan u seriji napada na istorijske spomenike u Kragujevcu u kome je nedavno ukraden i gorionik sa spomenika Večni plamen slobode u spomen parku 21. oktobar u Šumadicama.

Ovoga puta na meti vandal bio je Memorijalni kompleks posvećen je streljanim austro-ugarskim vojnicima, koji su se pobunili protiv svojih starešina, zbog čega su osuđeni pred prekim sudom i streljani. Među 44 streljana vojnika, bilo je 42 Slovaka i dva Čeha. U znak sećanja na ovaj događaj, 1924. godine je podignut obelisk od belog mermera, na kome su urezana imena vojnika, a na njegovom vrhu je bronzani orao raširenih krila. Spomen obeležjeje obnovljeno je sredstvima Republike Slovacke 2008 .godine.

Psiholog Ivan Nedeljković, kaže da su sve učestaliji napadi na kulturno istorisjko nasleđe često rezultat socijalnog nezadovoljstva pre svega mladih ljudi koji svoje traume ispoljavaju na krajnje neprihvatljiv način.

„Vandalizam je već decenijama jedan od načina na koji mladi ispoljavaju svoje nezadovoljstvo. Na žalost oni nemaju mnogo mogućnosti da se na neki drugi način iskažu i dokažu, pre svega na poslu i radnom mestu, pa svoj bes i nezadovoljstvo iskazuju prema nedužnim biljkama i spomenicima“, kaže Nedeljković.


Pre nekoliko meseci ukraden je gorionik, vredno umetničko delo, sa spomenika Večni plamen slobode, posvećen žrtvama fašističkog streljanja 1941. godine, u Spomen parku 21. oktobar u Šumaricama.

Na meti huligana je bio i spomenik streljanim Jevrejima i Srbima u naselju Centralna radionica, a najveća šteta istorijskom nasleđu je pričinjena svojevremeno krađom 25 bista iz aleje narodnih heroja Drugog svetskog rata, koje su najverovatnije završile na nekom otpadu kao sekundarna sirovina i pretopljene u nekoj od livnica.

Akademski slikar Milivoje Štulović, kaže da oni koji skrnave kulturno istorijske spomenike najčešće ništa ne znaju o njihovom istorijskom značaju i umetničkoj vrednosti.

„To su vrlo značajni sakralni objekti koje su radili poznati umetnici i to je nešto što je već ulo u istoriju kao momenat u kome su se umetnici izrazili na artikulisan umetnički način. Spomenici poput ovog koji je poslednji u nizu oskrnavljenih su postali deo naše kulture. Ti koji ih ruše treba daznaju da time udaraju pre svega na svoju kulturu, istoriju i tradiciju kao i na svoje pretke", kaže Štulović.

Krivci za uništavanje kulturno istorijskog nasleđe uglavnom ostaju neotkriveni i nekažnjeni, a građani sa kojima smo razgovarali mogu samo verbalno da osude vandalske postupke svojih sugrađana.