Ukoliko se uspostavi da optuženi za ratni zločin u Kaluđerskom Lazu Predrag Strugar ima državljanstvo Republike Srbije, Srbija nema zakonskog osnova da ga izruči kako bi mu se sudilo u Crnoj Gori. U slučaju da Strugar ima dvojno državljanstvo, odnosno Srbije i Crne Gore, prema riječima profesora Blagote Mitrića, država u kojoj se nalazi odlučuje da li će ga izručiti:
"Ako ima državljanstvo Srbije, pa Crna Gora traži izručenje onda po srbijanskom Ustavu on ne može biti izručen kao što ne može biti izručen ni crnogorski državljanin po crnogorskom Ustavu, osim ako to nije međunarodna obaveza, tako piše u našem Ustavu. Po mom sudu ne bi moglo doći do instituta izručenja ako ima dvojno državljanstvo jer ako ima jedno državljanstvo onda se postavlja to pitanje da li će ga ona država drugoj zemlji izručiti ili neće ili će mu ona suditi ako nađe da je optužnica osnovana".
Strugaru će biti suđeno u državi čiji je državljanin, međutim, ukoliko ima dvojno državljanstvo slijedi niz drugih procedura čiji je cilj utvrđivanje koji je sud nadležan:
"Ako ima dvojno državljanstvo onda lice optuženo za određeno krivično djelo potpada pod jurisdikciju oba suda jer lice sa dva državljanstva ima dvostruka prava i obaveze, a kada je slučaj određenje sudske nadležnosti onda nadležni organ cijeni niz efektivnih činjenica, na čijoj teritoriji ima prebivalište, odnosno domicil, gdje je zapošeljn, gdje mu se nalazi imovina, gdje mu je radni odnos, gdje porodica i tako dalje. Na osnovu niza tih efektivnih okolnosti onda taj nadležni organ donosi odluku u prethodnom postupku gdje se oglašava nadležnim jer kad te činjenice prevagnu onda se on smatra da potpada pod jurisdikciju te i te države na čijoj strani prevagnu te činjenice".
Ono što je trebalo najprije utvrditi je koje državljanstvo Strugar posjeduje jer se na osnovu te informacije može razgovarati o nadležnosti suda, kaže Mitrić, čudeći se izjavi ministra Jusufa Kalamperovića da mu nije poznato čiji je Strugar državljanin:
"On ne zna koje državljanstvo ima ovaj optuženi Strugar. To je za mene prosto nedopustivi i ne mogu da se čudu načudim da se ne zna koje državljanstvo ima taj čovjek i kako je uopšte moguće razgovarati o nadležnosti suda, o njegovoj odgovornosti i tako dalje. To je činjenica koja se mora prvo utvrditi da bi taj postupak mogao da teče normalno".
Odgovarajući na pitanje da li bi crnogorskom tužilaštvu bila otežana ili olakšana situacija ukoliko bi suđenje bilo održano van Crne Gore Mitrić kaže:
"Ako se pođe od pretpostavke da su sudovi svih država objektivni, da se drže propisa i pozitivnog prava, važećeg prava onda ne vidim da bi oni imali neku otežavajuću okolnost. Jedan je jezik, ne treba prevodilac, slični su pravni sistemi Srbije i Crne Gore i ne mislim da bi u tom formalno pravnom postupku bilo ikakvih poteškoća, međutim, kako će to sve da bude".
Profesor Mitrić potvrđuje da nadležni sud može donijeti odluku i da Strugaru sudi u odsustvu.
Podsjetimo. Od osam optuženih za ratni zločin sedmorica su u pritvoru, a samo je Predrag Strugar koji je bio komandant jedinice Vojske Jugoslavije u čijem je rejonu došlo do ubistava 23 civila sa Kosova na slobodi, odnosno u Srbiji. Uprava policije Crne Gore je raspisala nacionalnu potijernicu za Strugarom, a iz Uprave policije je saopšteno da je u toku prikupljanje potrebne dokumentacije za raspisivanje međunarodne potijernice.
Intervju sa Predragom Strugarom iz 2005. godine
Autor: Petar Komnenić
Ekskluzivno za Radio Slobodna Evropa, Predrag Strugar govorio je prije tri godine. Sin haškog osudjenika generala Pavla Strugara, potvrdio je u izjavi za Radio Slobodna Evropa da je bio komandant bataljona Vojske Jugoslavije, u čijem je sastavu bila jedinica rezervista koja se smatra odgovornom za ubistvo izbjeglica sa Kosova u Kaludjerskom Lazu. Strugar je tada rekao da o tom slučaju ne zna ništa detaljnije osim zvanične vojne verzije u kojoj se navodi da se Vojska u Kaludjerskom lazu obračunavala sa albanskim teroristima:
“U vezi tog incidenta, znam da je radjena istraga i vojnih i civilnih organa bezbednosti i da je ustanovljeno da je bilo na tom prelazu nekih borbenih dejstava, da je u tim borbenim dejstvima došlo do stradanja nekih civila. Niti sam tada bio pozivan na neki razgovor od organa koji su ispitivali slučaj, niti nešto više mogu da vam kažem. To je ono što su svi znali u to vreme i više od toga ne znam ništa. O tome se možete raspitati kod organa koji su radili uvidjaj na licu mesta i ispitivala aktere incidenta.”
Strugar napominje da nije imao razloga da sumnja u izvještaj vojnih istraznih organa i da je i danas raspoložen da pomogne koliko može u rasvjetljavanju tog slučaja:
“Sve što budem mogao da kažem i da pomognem u rešavanju tog incidenta, ja stojim na raspolaganju i organima Crne Gore i organima bezbednosti Vojske. U to vreme, niko me ništa nije pitao o tome, niti posle toga.”
RSE: A, da li su Vama lično poznata imena ljudi koji su bili u jedinici koja je odgovorna za ovaj incident?
Strugar: Ne, ne. To je u službenoj beležnici. Pretpostavljam da oni imaju u svojim, tamo papirima, kada su na licu mesta radili uvidjaj i kada su ispitivali. Pretpostavljam da su razgovarali sa svim ljudima koji su bili prisutni.
On tvrdi da se na terenu nije ponašao samoinicijatvno i da je ljude rasporedjivao u skladu sa instrukcijama svojih pretpostavljenih:
“Komandantu brigade je pretpostavljen komandant bataljona.”
RSE: Ko je to bio, po imenu?
Strugar: Pa, bio je, komandant brigade Stanković... Stanković Slavoljub.
Na pitanje: da li i pored toga osjeća grizu savjesti, jer su u zoni njegove neposredne odgovornosti pobijeni nevini civili, uklučujući ženu i djecu, Strugar kaže:
“Svako ko je učestvovao u ratu, kao aktivni učesnik svih dogadjanja i milih i nemilih, sigurno da ima odgovornost, neku moralnu, zbog izgubljenih života. A, da li su to oficiri i vojnici ili su to civilna lica, u svakom slučaju, da svaki čovek koji je normalan, oseća tragičnost svih tih dogadjanja i izgubljenih života, ali posto ja ličcno nisam odgovoran za taj incident... Znate, čitav rat je bio tragičan, isto osećam koliko i Vi.”
