Dostupni linkovi

Enciklopedija Britanika: Gavrilo Princip


Gavrilo Princip
Gavrilo Princip
Gavrilo Princip, (rođen 25. jula 1894. u Obljaju, Bosna i Hercegovina – umro 28. aprila 1918. u Theresienstadtu, Austro-Ugarska, današnja Češka), južnoslavenski nacionalista koji je ubio nadvojvodu Franca Ferdinanda, prestolonasljednika Austro-Ugarske, i njegovu suprugu Sofiju, vojvotkinju od Hohenberga (rođenu Chotek), u Sarajevu, Bosna i Hercegovina, 28. juna 1914. godine. Principovo djelo je dalo Austro-Ugarskoj povod i izgovor koji su tražili da započnu rat sa Srbijom, nakon čega je uslijedio Prvi svjetski rat. U Jugoslaviji, južnoslavenskoj državi koju je zamislio, Princip je postao narodni heroj.

Rođen u bosanskoj srpskoj seljačkoj porodici, Principa je kao teroristu obučavalo tajno društvo poznato pod imenom Ujedinjenje ili Smrt. Želeći na uništi austro-ugarsku vladavinu na Balkanu i ujedini južne Slavene, Princip je vjerovao da njegov prvi korak mora biti ubistvo člana habsburške carske porodice ili visokorangiranog službenika vlade.

Saznavši da Franc Ferdinand, kao vođa carske vojske, planira zvaničnu posjetu Sarajevu u junu 1914. godine, Princip, njegov suradnik Nedjeljko Čabrinović i još četiri revolucionara, su sačekali povorku nadvojvode 28. juna. Čabrinović je bacio bombu koja se odbila od nadvojvodin automobil i eksplodirala ispod narednog vozila. Odmah nakon toga, dok su se vozili u bolnicu da posjete ranjenog oficira, Princip je ubio Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju; Princip je rekao da nije ciljao u vojvotkinju, nego u generala Oskara Potioreka, vojnog guvernera Bosne. Austro-Ugarska je smatrala Srbiju odgovornom za atentat i objavila je rat 28. jula.

Nakon suđenja u Sarajevu, Princip je osuđen (28. oktobra 1914.) na 20 godina zatvora, što je bila maksimalna kazna za osobu ispod dvadeset godina starosti na dan počinjenja zločina. Principu, koji je vjerovatno bolovao od tuberkuloze prije nego je zatvoren, amputirana je ruka zbog tuberkuloze kosti. Umro je u bolnici u blizini zatvora u kojem je služio kaznu.

Prevela D.F.
XS
SM
MD
LG