Nove ideje i visoka tehnologija u Bosni i Hercegovini rijetko nalaze put do realizacije. Siromašni budžeti ali i neprepoznavanje kvalitetnih inovativnih projekata ponekad dovode do takozvanih reverznih migracija - onih u kojima se visoka tehnologija protjeruje iz zemlje. O tome svjedoči i slučaj Banjalučanina Željka Petrića čije su inovacije mogle donijeti višestruku korist Republici Srpskoj da je bilo sluha nadležnih institucija. On je, međutim, izostao, pa se Petrićevi projekti sele preko granice.
Vlada RS odbila je finansijski podržati inovacije Banjalučanina Željka Petrića kojima se obezbjeđuje efikasan, jeftin i softverski kontrolisan remont trafo stanica. Riječ je o predratnom, nedovršenom projektu tog inovatora, koji je osvježen novim idejama, poput vještačke inteligencije, i biznis planom.
Petriću koji ima prototip u završnoj fazi trebalo je 30.000 maraka da inovaciju dovede do probnog rada. U budžetski tankom Ministarstvu nauke i tehnologije RS ponuđen mu je desetak puta manji iznos:
„Ja sam dobio 2.700 maraka - krema za bore na licu je dobila više, ona je bila bolje rangirana“, kaže Petrić.
Petrićeve inovacije su u domenu razvoja visoke tehnologije, s čim se Vlada RS nije znala ili htjela nositi. Ovaj inženjer pojašnjava inovaciju u odnosu na postojeći sistem remonta trafo stanica:
„Obično se to ručno premata, reže - jedan proces koji zahtijeva struku i vrijeme. E sada, ovdje se na ovaj sistem stavi izgorio namotaj i imamo jedan drugi dio tog sistema, koji ima dvojnu ulogu – ima ulogu zatezača žice, a ima ulogu i pomoćne motalice - i sada on odmata izgorjelu žicu s toga namotaja i automatski vrši snimanje tog namotaja, i geometriju i sve što treba tehnologu, i onda se na taj dodatni sistem stavi odgovarajuća žica i napravi se novi namotaj, klonira se“, pjašnjava Petrić.
Druga inovacija, objašnjava Petrić, je suštinska: senzori šalju podatke o stanju cijelog sistema u satima kada pogoni ne rade, a snima se takođe i ono šta se radi na samoj mašini - koliko je kilograma bakra namotano, a koliko je otišlo u škart. Sve to korisnik može da dobije na mobilni telefon ili laptop u realnom vremenu:
„Prati se kamerom tačka namatanja eventualne mikro prskotine i sve to obrađuje se u realnom vremenu i zaustavlja se na vrijeme, tako da operater može intervenisati, odnosno tehnolog donijeti odluku“, navodi Petrić.
Petrić pojašnjava da se sistem iznajmljuje uz fiksnu ležarinu, a sa korisnikom se dijeli procenat zarade, koji se može sa sistema očitati u svakom trenutku. Projekat bi se, kroz partnerstvo s entitetskom Vladom, predstavio Evropskoj uniji u dvostrukoj ulozi: kao rješenje problema remonta trafo stanica u lokalu resursima Republike Srpske, ali i kao mogućnost za pružanje tih usluga u regionu.
Mogućnosti inovacija, ali i spas za vlastitu proizvodnju prepoznali su u banjalučkom preduzeću Kosmos koje se nalazi pred stečajem. Zaposleni su predložili da se investira u jednu presu i uz Petrićeve inovacije pokrenula bi se proizvodnja takozvanih „zalivenih“ trafo stanica. To bi omogućilo zadržavanje oko stotinu radnih mjesta i izvoznu proizvodnju.
Petrić je projekat ponudio entitetskom Ministarstvu industrije, energetike i rudarstva, kao i direktorici Elektroprovrede RS Branislavi Milekić. Odbijen je na obje adrese:
„Običnim telefonskim razgovorom - ništa službeno, mejlom na šta bi se mogao pozvati - da gospođa Milekić nije zainteresovana za to, kao ni resorni ministar, i to je to“, kaže Petrić.
Stav nadležnih institucija prema inovativnim projektima, ali i ograničenja i teškoće poslovanja u RS uputili su Željka Petrića u susjednu Hrvatsku u kojoj se danas firma može registrovati za desetak kuna.
Ovaj inovator kaže da ga registracija i godišnji fiksni troškovi održavanja u članici Evropske unije koštaju kao notar u Republici Srpskoj. Istoj onoj u kojoj Vlada uporno najavljuje giljotine propisa i olakšice firmama u poslovanju.
Zbog toga je inovator Željko Petrić postao dio reverzne migracije: one u kojoj su vrata visokotehnološkim projektima - zatvorena
Vlada RS odbila je finansijski podržati inovacije Banjalučanina Željka Petrića kojima se obezbjeđuje efikasan, jeftin i softverski kontrolisan remont trafo stanica. Riječ je o predratnom, nedovršenom projektu tog inovatora, koji je osvježen novim idejama, poput vještačke inteligencije, i biznis planom.
Petriću koji ima prototip u završnoj fazi trebalo je 30.000 maraka da inovaciju dovede do probnog rada. U budžetski tankom Ministarstvu nauke i tehnologije RS ponuđen mu je desetak puta manji iznos:
„Ja sam dobio 2.700 maraka - krema za bore na licu je dobila više, ona je bila bolje rangirana“, kaže Petrić.
Petrićeve inovacije su u domenu razvoja visoke tehnologije, s čim se Vlada RS nije znala ili htjela nositi. Ovaj inženjer pojašnjava inovaciju u odnosu na postojeći sistem remonta trafo stanica:
„Obično se to ručno premata, reže - jedan proces koji zahtijeva struku i vrijeme. E sada, ovdje se na ovaj sistem stavi izgorio namotaj i imamo jedan drugi dio tog sistema, koji ima dvojnu ulogu – ima ulogu zatezača žice, a ima ulogu i pomoćne motalice - i sada on odmata izgorjelu žicu s toga namotaja i automatski vrši snimanje tog namotaja, i geometriju i sve što treba tehnologu, i onda se na taj dodatni sistem stavi odgovarajuća žica i napravi se novi namotaj, klonira se“, pjašnjava Petrić.
Druga inovacija, objašnjava Petrić, je suštinska: senzori šalju podatke o stanju cijelog sistema u satima kada pogoni ne rade, a snima se takođe i ono šta se radi na samoj mašini - koliko je kilograma bakra namotano, a koliko je otišlo u škart. Sve to korisnik može da dobije na mobilni telefon ili laptop u realnom vremenu:
„Prati se kamerom tačka namatanja eventualne mikro prskotine i sve to obrađuje se u realnom vremenu i zaustavlja se na vrijeme, tako da operater može intervenisati, odnosno tehnolog donijeti odluku“, navodi Petrić.
Petrić pojašnjava da se sistem iznajmljuje uz fiksnu ležarinu, a sa korisnikom se dijeli procenat zarade, koji se može sa sistema očitati u svakom trenutku. Projekat bi se, kroz partnerstvo s entitetskom Vladom, predstavio Evropskoj uniji u dvostrukoj ulozi: kao rješenje problema remonta trafo stanica u lokalu resursima Republike Srpske, ali i kao mogućnost za pružanje tih usluga u regionu.
Mogućnosti inovacija, ali i spas za vlastitu proizvodnju prepoznali su u banjalučkom preduzeću Kosmos koje se nalazi pred stečajem. Zaposleni su predložili da se investira u jednu presu i uz Petrićeve inovacije pokrenula bi se proizvodnja takozvanih „zalivenih“ trafo stanica. To bi omogućilo zadržavanje oko stotinu radnih mjesta i izvoznu proizvodnju.
Petrić je projekat ponudio entitetskom Ministarstvu industrije, energetike i rudarstva, kao i direktorici Elektroprovrede RS Branislavi Milekić. Odbijen je na obje adrese:
„Običnim telefonskim razgovorom - ništa službeno, mejlom na šta bi se mogao pozvati - da gospođa Milekić nije zainteresovana za to, kao ni resorni ministar, i to je to“, kaže Petrić.
Stav nadležnih institucija prema inovativnim projektima, ali i ograničenja i teškoće poslovanja u RS uputili su Željka Petrića u susjednu Hrvatsku u kojoj se danas firma može registrovati za desetak kuna.
Ovaj inovator kaže da ga registracija i godišnji fiksni troškovi održavanja u članici Evropske unije koštaju kao notar u Republici Srpskoj. Istoj onoj u kojoj Vlada uporno najavljuje giljotine propisa i olakšice firmama u poslovanju.
Zbog toga je inovator Željko Petrić postao dio reverzne migracije: one u kojoj su vrata visokotehnološkim projektima - zatvorena
