Crnogorski političari, međusobno posvađani, odjednom su postali saglasni i očekuju da Evropa povuče ključni potez. Samo, ta saglasnost nije znak zdravlja, već svjedočanstvo loše pozicije Crne Gore - ona je postala zatočenik evropske volje. Brisel je iskoristio unutarcrnogorsko nesaglasje da, umjesto dobrih usluga, ovdje ponovo da nametne svoje rješenje. Miroslav Lajčak, lični izaslanik Havijera Solane, već je najavio da dolazi u srijedu sa referendumskim prijedlogom.
To već nije dobra vijest. Očito je, na osnovu dosadašnjih pregovora vlasti, opozicije i evropskih medijatora, da će osnovno referendumsko pravilo - da odlučuje prosta većina - po prvi put biti prekršeno baš u Crnoj Gori i to pod patronatom Evrope. O tome posredno svjedoče diplomate. Njemački ambasador Andreas Cobel nedavno je istakao da je najbolje rješenje za pitanje većine ono kojim će, citiram, oba tabora biti nezadovoljna. Djeluje nelogično: za rješenjem se obično traga da bi neko bio zadovoljan.
Njemački ambasador je otkrio suštinu evropske strategije: Briselu namjerava da pred Podgoricu postavi strožije uslove nego što postoje bilo gdje u Evropi. I liči na zamku: da li to Havijer Solana, u nemogućnosti da spriječi crnogorski referednum, sada želi da suverenisti izgube referendum i da se na taj način održi zajednička država?
Jedno je izvjesno: Miroslav Lajčak će u Crnu Goru donijeti evropsku formulu. Upućeni diplomatski izvori kažu da će se zahtijevati većina 55 odsto izašlih. To za Brisel izgleda kao logika jednakih šansi. Pošto su suverenisti u većini, a Evropa ne želi da Crnoj Gori lako dopusti nezavisnost, referendumska ljestvica se pomjera naviše kako bi se opoziciji vještački stvorile šanse da se izbori za zajedničku državu.
U realnom životu, Brisel – nametajući ideju o potrebnoj većini – projektuje logiku nejednakih prava. Po toj birokratskoj matematici, za suverenu Crnu Goru neće biti dovolja većina od recimo 54 odsto ali će za opstanak zajedničke države biće dovoljna manjina, od 46 odsto. Kkada se uključe apstinenti pokazuje se da suverenisti moraju da pobijede sa najmanje dvadeset procenata prednosti. U suprotnom - može se desiti da većina bude gubitnik, a manjina pobjednik.
Suština referenduma je u preglasavanju: pobjeđuje strana koja dobije više glasova. Tako se odigralo u Evropi prošle godine: većina u Španiji je bila za evropski ustav, većina u Francuskoj i Holandiji je odbacija čvršće evropsko povezivanje ali svi su, bez pogovora, prihvatili pravo većine da odluči o vlastitoj budućnosti.
Ako se to pravilo prekrši - baš za referendum i baš u Crnoj Gori - onda se pravi opasan presedan: većina građana Crne Gore stavlja se neokolonijalni položaj da njihov glas vrijedi manje nego glas onih koji su za zajedničku državu. Tako bi Evropa, u srcu Evrope, instalirala princip nejednakih prava.
Zato crnogorska vlast mora dobro da razmisli prije nego prihvati evropsko rješenje: predsjednik Vujanović već neoprezno licitira sa 41 odsto. To je opasno odstupanje od međunarodnih standarda: ako Podgorica nakaradnu formulu dovoljne većine onda ulazi u krug pakla u kojem većina nije uvijek većina, a manjina nije uvijek gubitnik. To je zona visokog rizika i nepristojno kockanje sa budućnosti države i njenih građana. Da li, bilo ko, ima mandat da se kocka sa time?
To već nije dobra vijest. Očito je, na osnovu dosadašnjih pregovora vlasti, opozicije i evropskih medijatora, da će osnovno referendumsko pravilo - da odlučuje prosta većina - po prvi put biti prekršeno baš u Crnoj Gori i to pod patronatom Evrope. O tome posredno svjedoče diplomate. Njemački ambasador Andreas Cobel nedavno je istakao da je najbolje rješenje za pitanje većine ono kojim će, citiram, oba tabora biti nezadovoljna. Djeluje nelogično: za rješenjem se obično traga da bi neko bio zadovoljan.
Njemački ambasador je otkrio suštinu evropske strategije: Briselu namjerava da pred Podgoricu postavi strožije uslove nego što postoje bilo gdje u Evropi. I liči na zamku: da li to Havijer Solana, u nemogućnosti da spriječi crnogorski referednum, sada želi da suverenisti izgube referendum i da se na taj način održi zajednička država?
Jedno je izvjesno: Miroslav Lajčak će u Crnu Goru donijeti evropsku formulu. Upućeni diplomatski izvori kažu da će se zahtijevati većina 55 odsto izašlih. To za Brisel izgleda kao logika jednakih šansi. Pošto su suverenisti u većini, a Evropa ne želi da Crnoj Gori lako dopusti nezavisnost, referendumska ljestvica se pomjera naviše kako bi se opoziciji vještački stvorile šanse da se izbori za zajedničku državu.
U realnom životu, Brisel – nametajući ideju o potrebnoj većini – projektuje logiku nejednakih prava. Po toj birokratskoj matematici, za suverenu Crnu Goru neće biti dovolja većina od recimo 54 odsto ali će za opstanak zajedničke države biće dovoljna manjina, od 46 odsto. Kkada se uključe apstinenti pokazuje se da suverenisti moraju da pobijede sa najmanje dvadeset procenata prednosti. U suprotnom - može se desiti da većina bude gubitnik, a manjina pobjednik.
Suština referenduma je u preglasavanju: pobjeđuje strana koja dobije više glasova. Tako se odigralo u Evropi prošle godine: većina u Španiji je bila za evropski ustav, većina u Francuskoj i Holandiji je odbacija čvršće evropsko povezivanje ali svi su, bez pogovora, prihvatili pravo većine da odluči o vlastitoj budućnosti.
Ako se to pravilo prekrši - baš za referendum i baš u Crnoj Gori - onda se pravi opasan presedan: većina građana Crne Gore stavlja se neokolonijalni položaj da njihov glas vrijedi manje nego glas onih koji su za zajedničku državu. Tako bi Evropa, u srcu Evrope, instalirala princip nejednakih prava.
Zato crnogorska vlast mora dobro da razmisli prije nego prihvati evropsko rješenje: predsjednik Vujanović već neoprezno licitira sa 41 odsto. To je opasno odstupanje od međunarodnih standarda: ako Podgorica nakaradnu formulu dovoljne većine onda ulazi u krug pakla u kojem većina nije uvijek većina, a manjina nije uvijek gubitnik. To je zona visokog rizika i nepristojno kockanje sa budućnosti države i njenih građana. Da li, bilo ko, ima mandat da se kocka sa time?
